შხარა

შხარა: კავკასიონის გვირგვინი

ზოგი მთა დანიშნულების ადგილია, ზოგი – გამოწვევა. და არსებობს შხარა. შხარა მხოლოდ მწვერვალი არ არის, ის მეფეა. როცა შორეულ სვანურ მაღალმთიანეთში დგახარ და მის კოლოსალურ, ყინულით შემოსილ სახეს უყურებ, ხვდები, რომ ეს ადგილი ჩვეულებრივი ღირსშესანიშნაობისთვის არ არის განკუთვნილი. ეს ველური კავკასიონის გულია, შხარა კი – მისი მძვინვარე, მფეთქავი გული. ის მშვიდად კი არ გიწვევს, არამედ გამოგიწვევს. როგორც საქართველოს უმაღლესი წერტილი, ის დაკბილული ყინულისა და კლდის გვირგვინს ამაყად და დამაშინებლად ატარებს და ლეგენდარული ბეზენგის კედლის საყრდენს წარმოადგენს – 12-კილომეტრიან ქედს, სადაც სამყარო პირველყოფილი და დაუმთავრებელი ჩანს.

შხარას ჩრდილში განსხვავებული სიჩუმეა. ეს სიცარიელე კი არა, მძიმე, მოდარაჯე მყოფობაა. გესმის მყინვარების ღრმა გმინვა, შორიდან ჩამოვარდნილი ყინულის ტკაცუნი და ქარის ჩურჩული, რომელსაც სვანების, იმ უძველესი ხალხის ამბები მოაქვს, ვინც ათასწლეულების განმავლობაში მის მზერის ქვეშ ცხოვრობდა. ეს არ არის მთა, რომელსაც უბრალოდ სტუმრობ. ეს არის არსება, რომელსაც ყველა გრძნობით შეიგრძნობ. ჰაერი უფრო მჭრელია, ფერები – უფრო ინტენსიური და ყოველივეს მასშტაბი სამყაროში შენს ადგილს თავიდან განსაზღვრავს. უშგულის უძველესი კოშკებიდან შხარა შორეულ მონარქს ჰგავს, ბუნების დაუოკებელი ძალის მუდმივ შეხსენებას.

შხარაზე ასვლაზე ფიქრიც კი სხვა ენაზე საუბარს ნიშნავს – თოკების, ყინულის წერაყინებისა და აბსოლუტური თავდადების ენაზე. ეს ელიტური მთამსვლელების სამფლობელოა, დანის პირის მსგავსი ქედებისა და ციცაბო ყინულის კედლების ვერტიკალური სამყარო, სადაც ყოველი მოძრაობა კრიტიკულია. მის მწვერვალამდე მიმავალი გზები ბილიკები არ არის; ეს სიკვდილ-სიცოცხლის თავსატეხებია, რომლებიც კავკასიონის უდიდესი კედლის სახეზეა ამოკვეთილი. ეს ადგილია, რომელიც არა მხოლოდ უნარსა და ძალას, არამედ მაღალი მთების ძალის ღრმა, უდიდეს პატივისცემას მოითხოვს.

იმ მცირერიცხოვანთათვის, ვინც მის მწვერვალზე დგომის უფლებას მოიპოვებს, ჯილდო სიტყვებს აღემატება. ეს ხედია საქართველოს უმაღლესი წერტილიდან, მწვერვალების სამეფოზე, რომელიც ჰორიზონტამდეა გადაჭიმული. ეს არის შეგრძნება, რომ შეხვდი საბოლოო გამოწვევას, რისი შემოთავაზებაც კავკასიონს შეუძლია და წარმავალი გამარჯვების მომენტით დაჯილდოვდი. მაგრამ მათთვისაც კი, ვინც არასდროს აიღებს თოკს ხელში და მხოლოდ უშგულის ყვავილებით მოფენილი მინდვრებიდან დატკბება მისი ცქერით, შხარას გავლენა უდავოა. ის ველური ბუნების მწვერვალს წარმოადგენს, საქართველოს სიმბოლოს, რომელიც რჩება ღრმად ველური, ლამაზი და დაუპყრობელი. ის ნამდვილი გიგანტია და მისი არსებობა დიდხანს რჩება შენთან, მისი ჩრდილიდან წამოსვლის შემდეგაც.

სიმაღლე

მთა შხარა საქართველოს უმაღლესი წერტილია, რომელიც ზღვის დონიდან შთამბეჭდავ 5,193 მეტრს (17,037 ფუტს) აღწევს. ის დიდი კავკასიონის ქედის სიმაღლით მესამე მწვერვალია.

მდებარეობა

მდებარეობს ზემო სვანეთის რეგიონში, საქართველოსა და რუსეთის (ყაბარდო-ბალყარეთი) საზღვარზე. უახლოესი დასახლებული პუნქტია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სოფელი უშგული, რომელიც მისი ძირისკენ ლაშქრობის საწყის წერტილს წარმოადგენს.

ხელმისაწვდომობა და საფეხმავლო/საცოცი მარშრუტები

შხარა კავკასიის ერთ-ერთი ყველაზე ტექნიკურად რთული და საშიში მწვერვალია.

ხელმისაწვდომობა: მთა უკიდურესად შორეულია. მის ძირამდე მისასვლელად უშგულიდან რამდენიმედღიანი ლაშქრობაა საჭირო.
სასვლელი მარშრუტები: იოლი მარშრუტები არ არსებობს. ყველაზე გავრცელებული ასვლა ჩრდილო-აღმოსავლეთის ქედით ხორციელდება, რომელიც ცნობილია როგორც ბეზენგის კედლის მარშრუტი, პირველად გავლილი ფ. ვ. კოკინის მიერ 1888 წელს. რუსული შეფასების სისტემით მას 5B კატეგორია აქვს, რაც ნიშნავს უკიდურესად რთულ და ტექნიკურ ასვლას, რომელიც მხოლოდ მაღალკვალიფიციური, პროფესიონალი მთამსვლელებისთვისაა განკუთვნილი.

უნიკალური მახასიათებლები და ისტორიულ-კულტურული მნიშვნელობა

ბეზენგის კედელი: შხარა ამ 12-კილომეტრიანი ქედის უმაღლესი წერტილი და აღმოსავლეთი საყრდენია, რომელიც რამდენიმე სხვა 5000-მეტრიან მწვერვალს მოიცავს.
კულტურული სიმბოლო: სვანებისთვის, სვანეთის ძირძველი მოსახლეობისთვის, შხარა წმინდა და პატივსაცემი მწვერვალია, მათი მტკიცე და დაუმარცხებელი სულის სიმბოლო.

სტუმრობისთვის საუკეთესო დრო

სასვლელი სეზონი ძალიან მოკლეა და შემოიფარგლება ყველაზე სტაბილური ზაფხულის თვეებით, ძირითადად ივლისითა და აგვისტოთი. ამინდის პირობები ცნობილია თავისი არასტაბილურობით და შეიძლება მყისიერად შეიცვალოს.

გეოგრაფია და კლიმატი

რელიეფი ხასიათდება მასიური გამყინვარებით, ციცაბო კლდოვანი კედლებითა და დანის პირის მსგავსი ქედებით. კლიმატი მკაცრია, ზედა ფერდობებზე მთელი წლის განმავლობაში არქტიკული პირობები სუფევს. რეგიონი ზვავსაშიშია, მაღალია ქვის ცვენისა და ექსტრემალური ამინდის სისტემების რისკი.

ინფორმაცია ტურისტებისთვის

რჩევები მთამსვლელებისთვის

ექსპერტიზა სავალდებულოა: ეს არ არის მწვერვალი მოყვარული მთამსვლელებისთვის. ასვლა მხოლოდ პროფესიონალმა ალპინისტებმა უნდა სცადონ, რომლებსაც აქვთ მაღალ სიმაღლეზე ტექნიკური ყინულისა და კლდეზე ცოცვის დიდი გამოცდილება.
სრული ექსპედიცია: შხარაზე ასვლა მოითხოვს სრულმასშტაბიან, კარგად დაგეგმილ ექსპედიციას ლოგისტიკური მხარდაჭერით.

ახლომდებარე საცხოვრებელი, გიდები და ნებართვები

საცხოვრებელი: საოჯახო სასტუმროები ხელმისაწვდომია უშგულში. მთაზე მთამსვლელები კარვების ბანაკებს იყენებენ.
გიდები: პროფესიონალი, სერტიფიცირებული მაღალმთიანი გიდები აუცილებელია და მათი დაქირავება მესტიაშია შესაძლებელი, თუმცა შხარაზე ასასვლელად ძალიან ცოტაა კვალიფიციური.
ნებართვები: სასაზღვრო ზონის ნებართვა სავალდებულოა და რამდენიმე კვირით ადრე უნდა მოგვარდეს.

უსაფრთხოების წესები და რეკომენდებული აღჭურვილობა

ეს ექსტრემალური დონის ასვლაა.

აღჭურვილობა: მოითხოვს საექსპედიციო კლასის სამთო აღჭურვილობის სრულ კომპლექტს, მათ შორის მრავალ ყინულის ბურღს, თოკებს, კლდის დამცავ საშუალებებსა და გადარჩენის აღჭურვილობას.
უსაფრთხოება: კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ნაპრალიდან დახსნის, ზვავის უსაფრთხოებისა და თვითდაჭერის ტექნიკის სრული ცოდნა. სატელიტური კავშირი აუცილებელია.