გონიოს ტბა: შავი ზღვის სანაპიროს მივიწყებული ლაგუნა

წარმოიდგინეთ ხმაურიანი ბათუმიდან სულ რამდენიმე კილომეტრში, ზღვის ტალღების შხაპუნისა და ქალაქის გუგუნის მიღმა, არსებობს წყნარი, თითქმის საიდუმლოებით მოცული წყლის სამყარო. ეს გონიოს ტბაა – უნიკალური რელიქტური ლაგუნა, რომელიც ოდესღაც შავი ზღვის ყურე იყო, დღეს კი სანაპირო ზოლისგან თხელი ზოლითაა გამოყოფილი. ეს არ არის კლდოვან მთებში ჩამალული ღრმა ტბა; ეს არის დაბლობის თბილი, ცოცხალი და ეკოლოგიურად უმნიშვნელოვანესი ეკოსისტემა, რომელიც სულ სხვა ისტორიას ჰყვება.

გონიოს ტბა, თავისი მცირე ზომის მიუხედავად, წარმოადგენს სასიცოცხლო მნიშვნელობის „გაჩერებას“ გადამფრენი ფრინველებისთვის. ათასობით ფრინველი, რომელიც ევროპასა და აფრიკას შორის მოგზაურობს, სწორედ აქ პოულობს დასასვენებელ და საკვებ ადგილს. ამიტომაცაა ის ორნითოლოგებისა და ბუნების მოყვარულებისთვის ნამდვილი სამოთხე. მისი წყალი მლაშეა – ზღვისა და მტკნარი წყლის მუდმივი შერწყმის შედეგი, რაც უნიკალურ პირობებს ქმნის სპეციფიკური ფლორისა და ფაუნისთვის. ტბის ირგვლივ გაშლილი ჭაობიანი გარემო, ლელქაშისა და ისლის რაყები, სავსეა სიცოცხლის ხმებით – ბაყაყების ყიყინით, ფრინველთა ჟრიამულითა და წყლის მსუბუქი შხეფებით. ეს არის ადგილი, სადაც ადამიანის საქმიანობა (ტრადიციული მეთევზეობა) და ველური ბუნება ერთმანეთს ერწყმის. მიუხედავად ურბანიზაციისა და გარემოსდაცვითი გამოწვევებისა, გონიოს ტბა რჩება აჭარის სანაპიროს ერთ-ერთ ყველაზე ძვირფას ბუნებრივ საგანძურად, რომელიც თავის მნახველს სიმშვიდესა და ბუნებასთან სრულ ჰარმონიას სთავაზობს.

ძირითადი მახასიათებლები

სახელი და მდებარეობა

• ოფიციალური სახელი: გონიოს ტბა.
• მდებარეობა: საქართველო, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი.
• ახლომდებარე ქალაქი და ღირსშესანიშნაობა: ქალაქი ბათუმი, გონიოს ციხე.
• კოორდინატები: დაახლოებით 41.57° ჩრდილოეთ განედი, 41.56° აღმოსავლეთ გრძედი.

ფიზიკური მახასიათებლები

• ზომა: ზედაპირის ფართობი დაახლოებით 0.018 კვადრატული კილომეტრი (1.8 ჰექტარი).
• სიღრმე: ძალიან წყალმარჩხი, მაქსიმალური სიღრმე დაახლოებით 1.5 მეტრი.
• სიმაღლე ზღვის დონიდან: ზღვის დონესთან ძალიან ახლოს, დაახლოებით 0-1 მეტრი.
• ფორმა: ოვალური.
• წყლის ტიპი: მლაშე (ზღვისა და მტკნარი წყლის ნარევი).
• ფერი და გამჭვირვალობა: მუქი, დაბალი გამჭვირვალობით, რაც განპირობებულია მდიდარი ორგანული სამყაროთი.

ჰიდროლოგია

• შემდინარე/გამდინარე წყლები: საზრდოობს მცირე ნაკადულებით, ატმოსფერული ნალექებით და პერიოდულად უკავშირდება შავ ზღვას.
• სეზონური ცვლილებები: წყლის დონე დამოკიდებულია ნალექების რაოდენობასა და ზღვასთან კავშირზე. ზამთარში არ იყინება.

გარემო

• ლანშაფტი: სანაპირო დაბლობი, ჭაობიანი და ლელქაშიანი გარემო.
• ფლორა და ფაუნა: მდიდარია წყლის მცენარეულობით. წარმოადგენს გადამფრენი ფრინველების (ყანჩები, იხვები და სხვ.) მნიშვნელოვან თავშესაფარს. ბინადრობს თევზის რამდენიმე სახეობა.
• კლიმატი: ნოტიო სუბტროპიკული, რბილი, უთოვლო ზამთრითა და თბილი, ნოტიო ზაფხულით.

ადამიანთან ურთიერთქმედება

• რეკრეაციული გამოყენება: პოპულარულია სპორტული და სამოყვარულო თევზჭერისთვის, ასევე ფრინველებზე დაკვირვებისთვის (Birdwatching).
• ტურიზმი: გააჩნია ეკოტურისტული პოტენციალი, თუმცა ინფრასტრუქტურა ნაკლებად განვითარებულია.
• გარემოსდაცვითი სტატუსი: შედის კინტრიშის დაცული ტერიტორიების შემადგენლობაში და საჭიროებს განსაკუთრებულ დაცვას ანთროპოგენური ზეწოლისგან.

ვიზუალური და ემოციური შთაბეჭდილება

• პეიზაჟი: წყნარი, პასტორალური ხედები, ლელქაშის ფონზე მოფრენილი ფრინველები, წყლის ზედაპირზე არეკლილი მზის ჩასვლა.
• ატმოსფერო: სიმშვიდე, ბუნებასთან სიახლოვე, ქალაქის ხმაურისგან მოწყვეტის შეგრძნება.