პატარა ტბა არის ლამაზი, მაღალმთიანი მყინვარული ტბა, რომელიც მოქცეულია საქართველოს სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარეში მდებარე დრამატულ ეგრისის ქედზე. როგორც ცნობილი ტობავარჩხილის („ვერცხლის ტბა“) ტბების სისტემის ნაწილი, ის მდებარეობს ზღვის დონიდან სავარაუდოდ 2550-დან 2650 მეტრამდე სიმაღლეზე (დაახლ. 8366-8694 ფუტი), რაც მცირედით შეიძლება ვარირებდეს იმის მიხედვით, თუ კონკრეტულად რომელ წყალსატევზეა საუბარი. ის მნიშვნელოვნად მცირეა თავის ცნობილ მეზობელზე, დიდ ტობავარჩხილზე.
ტბა იზიარებს ეგრისის ქედის ხელუხლებელ, ველურ ხასიათს; გარშემორტყმულია კლდოვანი მწვერვალებით, ალპური მდელოებითა და ხშირად ზაფხულშიც შემორჩენილი თოვლის ლაქებით. საზრდოობს თოვლის ნადნობი წყლებით, წვიმითა და მიწისქვეშა წყაროებით, რის შედეგადაც წყალი სუფთა და ცივია. სისტემის სხვა ტბების მსგავსად, პატარა ტბაც გაყინულია წლის დიდი ნაწილის განმავლობაში.
პატარა ტბამდე მისვლა მოითხოვს რთულ მრავალდღიან ლაშქრობას, რომელიც, როგორც წესი, იწყება სოფლებიდან, როგორიცაა მუხური, და მოიცავს სიმაღლის მნიშვნელოვან მატებას, მდინარეების გადაკვეთასა და მთიან რელიეფზე ნავიგაციას. ეს არ არის ადგილი, რომელსაც ჩვეულებრივი ლაშქრობით მიაღწევთ; ამ ადგილას მისვლა მოითხოვს კარგ ფიზიკურ მომზადებას, სათანადო აღჭურვილობას და ხშირად გიდებისა და საპალნე ცხენების დახმარებას. პატარა ტბას, როგორც წესი, სტუმრობენ უფრო გრძელი ლაშქრობის ფარგლებში მთავარი ტობავარჩხილის ტბისკენ (რომელსაც ხშირად ოხოჯეს უღელტეხილის გავლით აღწევენ, ოხოჯეს/პატარა ტბასთან ახლოს) და პოტენციურად სხვა ახლომდებარე ტბებისკენ, როგორიცაა კალალიშ ტბა და დიდღალიშ ტბა. დამაჯილდოებელი ხედები და სიშორის შეგრძნება მას გამორჩეულ ადგილად აქცევს მოლაშქრეებისთვის, რომლებიც ეგრისის ქედის ამ ნაწილს იკვლევენ. მოსანახულებლად საუკეთესო დრო ძალიან შეზღუდულია, როგორც წესი, ივლისის შუა რიცხვებიდან სექტემბრის შუა რიცხვებამდე, როდესაც უღელტეხილები თოვლისგან ყველაზე მეტად თავისუფალია. დღევანდელი თარიღის (2025 წლის 26 აპრილი) გათვალისწინებით, პატარა ტბა და მისკენ მიმავალი მაღალმთიანი ბილიკები ღრმა თოვლის საფარის გამო ნამდვილად მიუწვდომელია.
იდენტიფიკაცია და ადგილმდებარეობა:
- სახელწოდება: პატარა ტბა. ხშირად სინონიმია ან აღნიშნავს ოხოჯეს ტობას ან ცაშკიბულის ტობას.
- ადგილმდებარეობა:
- ქვეყანა: საქართველო
- მხარე: სამეგრელო-ზემო სვანეთი
- მუნიციპალიტეტი: სავარაუდოდ წალენჯიხის ან ჩხოროწყუს, მდებარეობს ეგრისის ქედზე.
- უახლოესი მნიშვნელოვანი ორიენტირი: ტობავარჩხილის ტბების სისტემის ნაწილი, ძალიან ახლოს დიდ ტობავარჩხილთან (ვერცხლის ტბა). ხშირად აღწევენ ოხოჯეს უღელტეხილის (~2721-2750მ) გადაკვეთის წინ ან შემდეგ.
- კოორდინატები: კონკრეტულად “პატარა ტბის” ზუსტი კოორდინატების დადგენა რთულია გაურკვევლობის გარეშე, მაგრამ ის მდებარეობს ტობავარჩხილის ტბის აუზის ტერიტორიაზე (დაახლ. 42.7° ჩ.გ., 42.2° ა.გ. მიდამოები).
- კავშირი სხვა წყლის ობიექტებთან: ეგრისის ქედზე მდებარე მყინვარული ტბების სისტემის ნაწილი. საზრდოობს თოვლით/წვიმით/წყაროებით, სავარაუდოდ დრენირდება ნაკადულებით, რომლებიც ერთვიან ადგილობრივ მდინარეებს, როგორიცაა მაგანა (რომელიც დიდი ტობავარჩხილიდან იღებს სათავეს).
ფიზიკური მახასიათებლები:
- ზედაპირის ფართობი: მცირე; კონკრეტული მონაცემები ხელმისაწვდომი არ არის, მაგრამ მნიშვნელოვნად მცირეა დიდ ტობავარჩხილზე (რომელიც ~0.21 კმ²-ია).
- მაქსიმალური სიღრმე: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი.
- საშუალო სიღრმე: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი.
- მოცულობა: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი.
- სიმაღლე ზღვის დონიდან: მაღალი, სავარაუდოდ ≈2550−2650 მ (დაახლ. 8366 – 8694 ფუტი), ჯგუფის სხვა ტბების მსგავსი.
- სანაპირო ზოლის სიგრძე: მოკლე, სავარაუდოდ ადგილ-ადგილ კლდოვანი და არასწორი.
- წყლის წყარო(ები): თოვლის ნადნობი წყლები, ატმოსფერული ნალექები, მიწისქვეშა წყლები/წყაროები.
- გადინება: სავარაუდოდ გააჩნია ნაკადული, რომელიც ადგილობრივ სამდინარო სისტემას უერთდება.
- წყლის ტიპი: მტკნარი.
- აუზის გეოლოგია: მყინვარული წარმოშობის (სავარაუდოდ ცირკული ან მორენით შეგუბებული) ეგრისის ქედის პორფირიტულ ქანებში.
ეკოლოგიური ინფორმაცია:
- ფლორა (მცენარეულობა): გარშემორტყმულია ალპური და სუბალპური მდელოებით, შესაძლოა ახლოს იყოს როდოდენდრონის ბუჩქნარები. მოსალოდნელია შეზღუდული წყლის მცენარეულობა.
- ფაუნა (ცხოველთა სამყარო): გავრცელებული ინფორმაციით, მთავარ ტობავარჩხილის ტბაში თევზი არ არის და სავარაუდოდ არც აქ იქნება იზოლაციისა და სიცივის გამო. ბინადრობენ გამძლე უხერხემლოები. ეგრისის ქედის ფართო ტერიტორია მასპინძლობს კავკასიონის მთებისთვის დამახასიათებელ ფაუნას, თუმცა ტბასთან უშუალოდ ცხოველების შემჩნევა შეიძლება იშვიათი იყოს.
- ტროფიკული დონე: მოსალოდნელია ოლიგოტროფული (საკვები ნივთიერებებით ღარიბი).
- წყლის გამჭვირვალობა: მოსალოდნელია მაღალი.
- წყლის ტემპერატურა: ძალიან ცივი; ზედაპირი შეიძლება ოდნავ გათბეს ზაფხულის პიკში, მაგრამ მაინც ცივი რჩება. გაყინულია მრავალი თვის განმავლობაში (დაახლ. ოქტ./ნოემბ.-დან ივნ./ივლ.-მდე).
- pH დონეები: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი; სავარაუდოდ ნეიტრალურთან ახლოს.
- გახსნილი ჟანგბადის დონეები: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი; სავარაუდოდ კარგად გაჯერებულია ჟანგბადით.
- უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: მაღალმთიანი მყინვარული ტბის ეკოსისტემა შედარებით ხელუხლებელ ქედზე. პეიზაჟური და ეკოლოგიურად ღირებული ტერიტორიის ნაწილი.
- კონსერვაციის სტატუსი: თავად ტბას სპეციფიკური ფორმალური დაცული სტატუსი არ გააჩნია, მაგრამ წარმოადგენს ეგრისის მთების ფართო ლანდშაფტის ნაწილს, რომელიც ფასობს თავისი ბიომრავალფეროვნებითა და ბუნებრივი სილამაზით. ლაშქრობის მარშრუტები მოითხოვს პასუხისმგებლიანი ტურიზმის პრაქტიკას.
- ინვაზიური სახეობები: ძალიან ნაკლებად სავარაუდოა.
ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა:
- ისტორიული მნიშვნელობა: ცნობილია ადგილობრივი მეგრელი მწყემსებისა და მოსახლეობისთვის თაობების განმავლობაში. კულტურულად მნიშვნელოვანი ეგრისის მთიანი ლანდშაფტის ნაწილი. შესაძლოა დაკავშირებული იყოს ტობავარჩხილის ტბების გარშემო არსებულ ლეგენდებთან (მაგ., მათი შეწუხება შტორმს იწვევს).
- მიმდინარე გამოყენება: ძირითადად წარმოადგენს პეიზაჟურ ღირსშესანიშნაობას და ხშირ საბანაკე ადგილს მრავალდღიანი ტობავარჩხილის სალაშქრო მარშრუტების მონაწილეთათვის. იძლევა ფოტოგრაფირებისა და შორეული მთის ველური ბუნების განცდის შესაძლებლობას.
- გარემოსდაცვითი საკითხები: მგრძნობელობა ლაშქრობის ზემოქმედების მიმართ (ნარჩენები, ბილიკის ეროზია). სიშორე უზრუნველყოფს მნიშვნელოვან ბუნებრივ დაცვას. კლიმატის ცვლილების გავლენა მყინვარებზე/თოვლის დნობაზე, რაც წყლის დონეებზე მოქმედებს, რეგიონისთვის გრძელვადიანი შეშფოთების საგანია.
- მართვა და კონსერვაციის მცდელობები: კონკრეტული ფორმალური მართვის გეგმა არ არსებობს. წვდომა და პირობები ნაკარნახევია ბუნებითა და ლაშქრობის უკიდურესი სირთულით. მოლაშქრეები ეყრდნობიან გიდებსა და საკუთარ მომზადებას.
- ადგილობრივი თემები: ტბები წარმოადგენს სიამაყისა და პოტენციური შემოსავლის წყაროს ტურიზმის მეშვეობით (გიდობა, ცხენების გაქირავება, საოჯახო სასტუმროები საწყის სოფლებში, როგორიცაა მუხური). მწყემსები სეზონურად იყენებენ მიმდებარე საძოვრებს.
საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები:
- მისი სახელი პირდაპირ ნიშნავს „პატარა ტბას“ ქართულად.
- წარმოადგენს ცნობილი და ლეგენდებით მოცული ტობავარჩხილის („ვერცხლის ტბა“) ჯგუფის ნაწილს ეგრისის ქედზე.
- მისასვლელად საჭიროა მომთხოვნი მრავალდღიანი ლაშქრობა, რომელიც მხოლოდ გამოცდილი მოლაშქრეებისთვისაა შესაფერისი.
- გთავაზობთ გამაოგნებელ ხედებს შორეულ ალპურ გარემოში, ხშირად გამოიყენება როგორც საბანაკე ადგილი.
- გაყინულია წლის მნიშვნელოვანი ნაწილის განმავლობაში, როგორც წესი, სრულად თავისუფლდება ყინულისგან გვიან ზაფხულში (აგვისტო-სექტემბერი).
Leave a review