ნავარძეთის წმინდა გიორგის ეკლესია

About this activity

ნავარძეთის წმინდა გიორგის ეკლესია

მიმოხილვა

საქართველოს იმერეთის რეგიონის ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ნავარძეთში მდებარე წმინდა გიორგის ეკლესია ამ მხარის მტკიცე სარწმუნოებისა და ადგილობრივი არქიტექტურული ტრადიციების მოწმედ დგას. მიუხედავად იმისა, რომ იგი არ არის ისეთი ფართოდ ცნობილი, როგორც საქართველოს მთავარი საკათედრო ტაძრები ან სამონასტრო კომპლექსები, ეს სოფლის ეკლესია მნიშვნელოვან სულიერ როლს ასრულებს თავისი თემისთვის და წარმოადგენს რეგიონული მემკვიდრეობის ღირებულ ნაწილს, რომელიც სავარაუდოდ გვიანი შუა საუკუნეებით თარიღდება.

ზოგადად XVII საუკუნეს მიკუთვნებული, თუმცა პოტენციურად უფრო ადრეული სტრუქტურის ელემენტების მქონე ან უფრო ძველ საძირკველზე აგებული, ნავარძეთის ეკლესია განასახიერებს იმ არქიტექტურულ სტილს, რომელიც დამახასიათებელი იყო იმ ეპოქაში საქართველოში აგებული სამრევლო ეკლესიებისთვის. იგი დაპროექტებულია როგორც დარბაზული ეკლესია – შედარებით მარტივი, მაგრამ ელეგანტური ერთნავიანი ნაგებობა, რომელიც ემსახურებოდა მიმდებარე დასახლების სულიერ საჭიროებებს. ამგვარი ეკლესიები სოფლის ცხოვრების ცენტრს წარმოადგენდა, მასპინძლობდა რეგულარულ ღვთისმსახურებებს, ნათლობებს, ქორწილებსა და დაკრძალვებს და ინარჩუნებდა ადგილობრივ იდენტობასა და ტრადიციებს.

წმინდა გიორგის, ალბათ ყველაზე საყვარელი და ფართოდ პატივსაცემი წმინდანისადმი მიძღვნილი ეკლესია, ბუნებრივია, განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს ადგილობრივი მცხოვრებლების გულებში. წმინდა გიორგი მფარველად და მწყალობლად ითვლება და მისი სახელობის ეკლესიები მთელი ქვეყნის მასშტაბით გვხვდება, ხშირად დაკავშირებულია ადგილობრივ დღესასწაულებთან და დღეობებთან.

მიუხედავად იმისა, რომ დეტალური ისტორიული ჩანაწერები ან დიდ ცენტრებში არსებულის მსგავსი მდიდრული მხატვრული პროგრამების აღწერილობები ნავარძეთის წმინდა გიორგის ეკლესიისთვის შეიძლება მწირი იყოს, მისი მნიშვნელობა მდგომარეობს მის ავთენტურობაში, როგორც ადგილობრივი სალოცავისა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში ემსახურებოდა თავის თემს. მისი ქვის სტრუქტურა, შესაძლოა შემკული დამახასიათებელი რეგიონალური ჩუქურთმებით, ასახავს ადგილობრივი მშენებლების ოსტატობასა და იმერეთში გვიანი შუა საუკუნეების პერიოდში გავრცელებულ სპეციფიკურ მხატვრულ გამომსახველობას. ასეთი ეკლესიების მონახულება საშუალებას გვაძლევს, შევიხედოთ ქართული მართლმადიდებლობის ძირეულ დონეზე და სოფლის თემებში რწმენის უწყვეტობაზე.

ძირითადი საიდენტიფიკაციო მონაცემები

• სრული სახელწოდება: ნავარძეთის წმინდა გიორგის ეკლესია.
• ტიპი: ეკლესია (ქართული მართლმადიდებლური).
• მდებარეობა: მდებარეობს სოფელ ნავარძეთში, ჭიათურის მუნიციპალიტეტი, იმერეთის მხარე, საქართველო.

ისტორიული ფონი

• დაარსება: დაარსების ზუსტი თარიღი და კონკრეტული დამაარსებელი ფართოდ დოკუმენტირებული არ არის. არქიტექტურული ანალიზი ზოგადად მიუთითებს გვიან შუა საუკუნეების პერიოდზე, სავარაუდოდ XVII საუკუნეზე. შესაძლებელია, იგი აგებული იყოს უფრო ადრეული ეკლესიის საძირკველზე, მაგრამ ამის დამადასტურებელი კონკრეტული მტკიცებულებები ადვილად ხელმისაწვდომი არ არის.
• მნიშვნელოვანი თარიღები და მოვლენები: ძირითადად ემსახურებოდა როგორც მოქმედ სამრევლო ეკლესიას ნავარძეთის სოფლისთვის მთელი თავისი ისტორიის მანძილზე. კონკრეტულად ამ ეკლესიასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი ისტორიული მოვლენები, როგორც წესი, არ არის აღწერილი დიდ ისტორიულ ქრონიკებში, მაგრამ ჩართული იქნებოდა სოფლის ადგილობრივ ისტორიაში. სავარაუდოდ, საუკუნეების განმავლობაში განიცდიდა შეკეთების ან მცირე რემონტის პერიოდებს.
• ისტორიული ფიგურები: არ არის ცნობილი ეროვნული მნიშვნელობის ისტორიული ფიგურები, რომლებიც პირდაპირ კავშირში იქნებოდნენ ამ კონკრეტული სოფლის ეკლესიის მშენებლობასთან ან მფარველობასთან. მისი ქტიტორები, სავარაუდოდ, იყვნენ ადგილობრივი სასულიერო პირები, თემის წევრები ან შესაძლოა მცირე ადგილობრივი თავადები, რომელთა სახელები ფართოდ არ არის შემორჩენილი.
• ლეგენდები: არ არსებობს ფართოდ ცნობილი ლეგენდები, რომლებიც კონკრეტულად ნავარძეთის წმინდა გიორგის ეკლესიას უკავშირდება, გარდა თავად წმინდა გიორგისთან დაკავშირებული ზოგადი პატივისცემისა და ტრადიციებისა.

მნიშვნელობა და დანიშნულება

• რელიგიური მნიშვნელობა: წარმოადგენს მოქმედ სამრევლო ეკლესიას სოფელ ნავარძეთის მართლმადიდებელი ქრისტიანული თემისთვის. იგი მიძღვნილია წმინდა გიორგი დიდმოწამისადმი. ფუნქციონირებს როგორც ადგილობრივი ლიტურგიკული ცხოვრებისა და რელიგიური რიტუალების ცენტრი.
• კულტურული მნიშვნელობა: წარმოადგენს იმერეთის რეგიონის გვიანი შუა საუკუნეების საეკლესიო არქიტექტურის ნიმუშს. იგი ადგილობრივი კულტურული ლანდშაფტისა და მემკვიდრეობის მნიშვნელოვანი ელემენტია ნავარძეთის თემისთვის.
• არქიტექტურული მნიშვნელობა: გვიანი შუა საუკუნეების პერიოდის ქართული დარბაზული ეკლესიის არქიტექტურული ტიპის მაგალითი. მისი არქიტექტურული მნიშვნელობა ძირითადად ადგილობრივი და რეგიონალურია, ასახავს იმდროინდელ სამშენებლო ტრადიციებს. განსაკუთრებული ინტერესი შეიძლება გამოიწვიოს სპეციფიკურმა მახასიათებლებმა, როგორიცაა ქვის ჩუქურთმები ფანჯრების ან პორტალების გარშემო.
• მიმდინარე სტატუსი: ითვლება მოქმედ სალოცავად, რომელიც ემსახურება ადგილობრივ სამრევლოს.

არქიტექტურული და მხატვრული აღწერა

• ექსტერიერი: ეკლესია დარბაზული ტიპისაა, რაც ნიშნავს, რომ მას აქვს მარტივი მართკუთხა გეგმა ერთი შიდა სივრცით (ნავი). იგი ძირითადად ადგილობრივი ქვითაა ნაგები. სახურავი, როგორც წესი, ორქანობიანია, სავარაუდოდ დაფარული ქვის ფილებით ან კერამიკული კრამიტით. ფასადები ზოგადად მოკრძალებულია, თუმცა შესასვლელები (ჩვეულებრივ დასავლეთ და სამხრეთ მხარეს) და ფანჯრები შეიძლება მორთული იყოს დეკორატიული ქვის ჩუქურთმებით, რაც დამახასიათებელია ქართული საეკლესიო არქიტექტურისთვის. შესაძლოა არსებობდეს მცირე ზომის, მოგვიანებით მიშენებული სამრეკლო, ან მიდგმული ან ცალკე მდგომი.
• ინტერიერი: ინტერიერი შედგება ერთი ნავისგან, რომელიც დაფარულია ცილინდრული კამარით და მიემართება აღმოსავლეთ ბოლოში, როგორც წესი, ნახევარწრიული აფსიდისკენ, სადაც საკურთხეველია განთავსებული. კანკელი, სავარაუდოდ ხის ან ქვის, გამოყოფს საკურთხეველს (სამსხვერპლოს არეალს) ეკლესიის ძირითადი ნაწილისგან (ნავისგან).
• მხატვრული ნამუშევრები: ეკლესიის შიგნით შემორჩენილი ორიგინალური ფრესკების ან განსაკუთრებით ღირებული ხატების შესახებ დეტალური ინფორმაცია ხელმისაწვდომ წყაროებში შეზღუდულია. ნებისმიერი არსებული ფრესკა შეიძლება იყოს ფრაგმენტული ან გვიანდელ პერიოდებს ეკუთვნოდეს. ყველაზე თვალსაჩინო მხატვრული მახასიათებლები შეიძლება იყოს ექსტერიერის დეკორატიული ქვის ჩუქურთმები, თუ კარგად არის შემონახული.
• კომპლექსი: კომპლექსი, სავარაუდოდ, მხოლოდ მთავარი ეკლესიის შენობისგან შედგება. იგი შეიძლება მდებარეობდეს მცირე საეკლესიო ეზოში, რომელიც შესაძლოა შეიცავდეს ძველ საფლავის ქვებს, რაც ჩვეულებრივია საქართველოს სოფლის ეკლესიებისთვის. ვრცელი სამონასტრო შენობების არსებობა მოსალოდნელი არ არის.

პრაქტიკული ინფორმაცია ვიზიტორებისთვის

• შენიშვნა: ეს არის ადგილობრივი სოფლის ეკლესია და არა მთავარი ტურისტული დანიშნულების ადგილი. ვიზიტორებისთვის განკუთვნილი ინფორმაცია ეფუძნება ასეთი ადგილების შესახებ ზოგად ცოდნას და შეიძლება საჭიროებდეს ადგილზე დაზუსტებას.
• გახსნის საათები: ეკლესია, სავარაუდოდ, ღია იქნება დაგეგმილი ღვთისმსახურების დროს, განსაკუთრებით კვირაობით და დიდ მართლმადიდებლურ დღესასწაულებზე. სხვა დროს შესვლა შეიძლება დამოკიდებული იყოს ადგილობრივი მღვდლის ან დანიშნული მნათეს/მცველის პოვნაზე სოფელში. ტურისტებისთვის მუდმივი ღია წვდომა ნაკლებად სავარაუდოა.
• შესვლის საფასური: შესვლა სავარაუდოდ უფასოა. ეკლესიის შესანახად შემოწირულობები მისასალმებელი იქნებოდა.
• ხელმისაწვდომობა: ეკლესიამდე მისასვლელად საჭიროა სოფელ ნავარძეთში ადგილობრივი გზებით მგზავრობა. სოფლის შიგნით ეკლესიამდე მისასვლელი გზა შეიძლება იყოს მოუასფალტებელი ან უსწორმასწორო. ეკლესიის შესასვლელს თითქმის აუცილებლად ექნება საფეხურები. ადგილი არ არის ადაპტირებული შეზღუდული მობილობის მქონე პირებისთვის.
• წესები და ეტიკეტი:

• ჩაცმულობის წესი: ვიზიტორებმა მკაცრად უნდა დაიცვან ქართული მართლმადიდებლური ჩაცმულობის წესი ადგილობრივი თემისა და წმინდა ადგილის პატივისცემის ნიშნად: ქალებმა უნდა დაიფარონ თავი, ეცვათ მუხლს ქვემოთ კაბა/ქვედაბოლო და დაფარული ჰქონდეთ მხრები; მამაკაცებს უნდა ეცვათ გრძელი შარვალი და დაფარული ჰქონდეთ მხრები.
• ფოტო/ვიდეო გადაღება: გამოიჩინეთ კეთილგონიერება. იკითხეთ ნებართვა შიგნით ფოტოების გადაღებამდე, განსაკუთრებით თუ ხალხი იმყოფება ან ლოცვა მიმდინარეობს. მოერიდეთ განათების (ე.წ. “ვსპიშკის”) გამოყენებას.
• ქცევა: იყავით ჩუმად და პატივისცემით, გახსოვდეთ, რომ ეს არის ადგილობრივი მაცხოვრებლებისთვის მოქმედი სალოცავი.

• ინფრასტრუქტურა: არ არის მოსალოდნელი სპეციალური ტურისტული ინფრასტრუქტურის (საპირფარეშოები, მაღაზიები, კაფეები) არსებობა უშუალოდ ეკლესიასთან. ნებისმიერი საჭირო ობიექტი უნდა მოიძიოთ თავად სოფელ ნავარძეთში, თუ არის ხელმისაწვდომი. ოფიციალური გიდის მომსახურება არ არის შემოთავაზებული.
• ღვთისმსახურების დრო: ღვთისმსახურების განრიგს განსაზღვრავს ადგილობრივი სამრევლო მღვდელი. როგორც წესი, ლიტურგია ტარდება კვირა დილით და წმინდა გიორგისადმი ან სხვა მნიშვნელოვანი მართლმადიდებლური დღესასწაულებისადმი მიძღვნილ დღეებში. დროის დასაზუსტებლად ერთადერთი სანდო გზა ადგილობრივად კითხვაა.