ლისის ტბა პოპულარული ბუნებრივი ტბაა, რომელიც მდებარეობს საქართველოს დედაქალაქ თბილისის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. მტკვრის ხეობის ქვაბულში, ზომიერ სიმაღლეზე მდებარე, ის ქალაქის სხვა ადგილებთან შედარებით განსხვავებულ სარეკრეაციო გამოცდილებას სთავაზობს. კუს ტბაზე დიდი, მაგრამ თბილისის ზღვის წყალსაცავზე მნიშვნელოვნად მცირე, ლისის ტბა ცნობილია თავისი შედარებით მშვიდი ატმოსფეროთი და უნიკალური, გარკვეულწილად მშრალი, კლდოვანი ლანდშაფტით, რომელიც მას აკრავს და სპეციფიკური სტეპური მცენარეულობით ხასიათდება. ეს გარემო მას აქცევს ფრინველებზე დაკვირვების მნიშვნელოვან ადგილად ქალაქის საზღვრებში, განსაკუთრებით მიგრაციის სეზონებზე. ტბის ტერიტორია კარგად არის აღჭურვილი დასასვენებელი აქტივობებისთვის, პოპულარული ბილიკით პერიმეტრზე სეირნობის, სირბილისა და ველოსიპედით სეირნობისთვის, კაფეებთან და სარეკრეაციო თევზჭერის ადგილებთან ერთად. ბოლო წლებში მიმდებარე ტერიტორიამ განიცადა მნიშვნელოვანი განვითარება, მათ შორის თანამედროვე საცხოვრებელი კომპლექსებისა და გაუმჯობესებული ინფრასტრუქტურის მშენებლობა, რაც მიზნად ისახავს ურბანული ცხოვრების ბუნებასთან შერწყმას. ამ ცვლილებების მიუხედავად, ლისის ტბა რჩება თბილისის მაცხოვრებლებისთვის საყვარელ მწვანე სივრცედ დასვენებისა და გარე აქტივობებისთვის.
იდენტიფიკაცია და მდებარეობა
- სახელწოდება: ლისის ტბა (ქართულად), Lisi Lake (ინგლისურად).
- მდებარეობა:
- ქვეყანა: საქართველო
- ქალაქი: თბილისი
- მდებარეობის სპეციფიკა: ქალაქის ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილი, საბურთალოსა და დიღმის რაიონებს შორის მდებარე ხეობაში.
- კოორდინატები: დაახლოებით 41.743∘ ჩრდილოეთ განედი, 44.736∘ აღმოსავლეთ გრძედი (41.743∘N, 44.736∘E).
- კავშირი სხვა წყლის ობიექტებთან: მდებარეობს მტკვრის ხეობის ქვაბულში, მაგრამ პირდაპირ არ არის დაკავშირებული მთავარ მდინარესთან. საზრდოობს მცირე ნაკადულებითა და გრუნტის წყლებით.
ფიზიკური მახასიათებლები
- ზედაპირის ფართობი: დაახლოებით 0.47 კვადრატული კილომეტრი (47 ჰექტარი).
- მაქსიმალური სიღრმე: შედარებით არაღრმა, დაახლოებით 4 მეტრი.
- საშუალო სიღრმე: არაღრმა, დაახლოებით 2.6 მეტრი.
- სიმაღლე ზღვის დონიდან: დაახლოებით 624 მეტრი.
- სანაპირო ხაზის სიგრძე: პერიმეტრზე არსებული ბილიკის სიგრძე დაახლოებით 3 კილომეტრია.
- წყლის წყარო(ები): საზრდოობს ატმოსფერული ნალექებით, გრუნტის წყლებითა და მცირე ნაკადულებით ან არხებით. წყლის დონე შეიძლება მერყეობდეს, განსაკუთრებით მშრალ პერიოდებში.
- გამოსასვლელი(ები): სავარაუდოდ მართული ან ბუნებრივი გაჟონვა.
- წყლის ტიპი: მტკნარი, ზოგჯერ აღწერილია როგორც ოდნავ მომლაშო ან მინერალიზებული (ისტორიულად დაკავშირებულია გოგირდის წყაროებთან).
- აუზის გეოლოგია: სავარაუდოდ წარმოქმნილია ტექტონიკური აქტივობის ან შესაძლოა მეწყრული პროცესების შედეგად, მტკვრის ხეობის ფართო გეოლოგიურ კონტექსტში.
ეკოლოგიური ინფორმაცია
- ფლორა: მიმდებარე ლანდშაფტი მოიცავს კლდოვან ფერდობებს სტეპური მცენარეულობით, ბუჩქნარითა და ხელოვნურად გაშენებული ხეებით. ისტორიულად აქ იზრდებოდა ჭაობის ბალახი “ლისი” (ზოგიერთი ინტერპრეტაციით). გაზაფხულზე უხვად შეიძლება იყოს ველური ყვავილები, მათ შორის ყაყაჩოები.
- ფაუნა: ცნობილია, როგორც სხვადასხვა სახეობის ფრინველის მნიშვნელოვანი ჰაბიტატი, მათ შორის წყლის ფრინველები (იხვები, ყანჩები) და ზოგჯერ მტაცებელი ფრინველები; ის მიგრაციის დროს შესაჩერებელ პუნქტს წარმოადგენს. თევზის პოპულაციები (მაგ. კობრი, ჭერეხი) ხელს უწყობს სარეკრეაციო თევზჭერას. ბინადრობენ რეპტილიები (კუების მსგავსად) და ამფიბიები, ასევე მცირე ძუძუმწოვრები, როგორიცაა მელიები და კურდღლები მიმდებარე ნაკლებად განვითარებულ ტერიტორიებზე.
- ტროფიკული დონე: სავარაუდოდ მერყეობს მეზოტროფულიდან ევტროფულამდე, რაზეც გავლენას ახდენს ბუნებრივი შემოდინება, მიმდებარე ტერიტორიებიდან ჩამონადენი და რეკრეაციული აქტივობები.
- წყლის გამჭვირვალობა: ცვალებადია სეზონის, ამინდისა და აქტივობის დონის მიხედვით.
- წყლის ტემპერატურა: მერყეობს სეზონურად, ზაფხულის პიკში აღწევს ცურვისთვის შესაფერის ტემპერატურას (დაახლოებით 23-28°C).
- უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: აღსანიშნავია, როგორც ურბანული ფრინველებზე დაკვირვების ადგილი. მიმდებარე ნახევრად მშრალი ლანდშაფტი კონტრასტშია თბილისის სხვა პარკებთან.
- კონსერვაციის სტატუსი: იმართება როგორც სარეკრეაციო ზონა. განვითარების პროექტები ხშირად მოიცავს ლანდშაფტის მოწყობისა და მწვანე სივრცის შენარჩუნების კომპონენტებს.
ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა
- ისტორიული მნიშვნელობა: ადგილობრივად გამოიყენებოდა საუკუნეების განმავლობაში. როგორც მთავარი სარეკრეაციო ზონის განვითარება ძირითადად მე-20 საუკუნეში დაიწყო. ისტორიულად დაკავშირებულია ახლომდებარე ბუნებრივ გოგირდის წყაროებთან და სამკურნალო ტალახებთან.
- მიმდინარე გამოყენება: ძალიან პოპულარულია რეკრეაციისთვის: სეირნობა, სირბილი, ველოსიპედით სეირნობა (ველოსიპედების გაქირავება შესაძლებელია), სარეკრეაციო თევზაობა, პიკნიკი, კაფეებში დასვენება. ზაფხულში ცურვა შესაძლებელია. ზოგჯერ მასპინძლობს ღონისძიებებს (მაგ., თბილისი ოუფენ ეარი ახლოს ტარდებოდა). წარმოადგენს ფართომასშტაბიანი საცხოვრებელი და სარეკრეაციო განვითარების პროექტების არეალს (“ლისი გრინ თაუნი”, “ლისი ტოპოგრაფი” და სხვ.).
- გარემოსდაცვითი საკითხები: პოტენციური პრობლემები წყლის ხარისხთან დაკავშირებით ურბანული ჩამონადენისა და რეკრეაციული წნეხის გამო. წყლის დონის მერყეობა შეიძლება იყოს პრობლემა. მიმდინარეობს ფართომასშტაბიანი განვითარების ზეგავლენის მართვა ადგილობრივ ეკოსისტემაზე. წარსულში იყო წყლის წყაროების შენარჩუნების პრობლემები.
- მართვა და კონსერვაციის ძალისხმევა: იმართება თბილისის მუნიციპალიტეტისა და პოტენციურად განვითარებაში ჩართული კერძო სუბიექტების მიერ. ძალისხმევა მოიცავს ბილიკების მოვლას, ობიექტების მართვას და განვითარებასთან დაკავშირებულ გარემოსდაცვით მონიტორინგს.
- ადგილობრივი თემები: თბილისის მაცხოვრებლების მიერ მაღალ შეფასებულია, როგორც დიდი, ხელმისაწვდომი მწვანე სივრცე, რომელიც სთავაზობს მრავალფეროვან სარეკრეაციო შესაძლებლობებს მთელი წლის განმავლობაში.
საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები
- მიმდებარე ლანდშაფტი გამორჩეულად კლდოვანი და უფრო მშრალია კუს ტბის ან მთაწმინდის პარკის გარშემო არსებულ ტყიან ტერიტორიებთან შედარებით.
- ითვლება თბილისის ფარგლებში ფრინველებზე დაკვირვების ერთ-ერთ მთავარ ადგილად, განსაკუთრებით მიგრაციის პერიოდებში.
- ისტორიულად, ტერიტორია ცნობილი იყო სამკურნალო გოგირდის წყაროებით, და ტბასთან ახლოს თანამედროვე გოგირდის აბანო ფუნქციონირებს.
- ტბა და მისი შემოგარენი წარმოადგენს მნიშვნელოვანი მიმდინარე ურბანული განვითარების პროექტების ფოკუსს, რომლებიც ქმნიან ახალ საცხოვრებელ ზონებსა და კეთილმოწყობას.
Leave a review