ახ.წ. 216–234: პართიის დაცემა და სასანიანთა საფრთხის აღზევება
მეფე ვაჩე, რევ მართლის ძე, გეოპოლიტიკური მიწისძვრის დროს მეფობდა. საუკუნეების განმავლობაში ახლო აღმოსავლეთში ძალთა ბალანსი რომსა და პართიას შორის ნაწილდებოდა. ქართველმა მეფეებმა იცოდნენ ამ თამაშის წესები. მაგრამ ვაჩეს მეფობისას სათამაშო დაფა ამოტრიალდა.
ახ.წ. 224 წელს პართიის იმპერია ჩამოიშალა. მისი ფერფლიდან აღდგა სასანიანთა იმპერია, რომელსაც ფანატიკოსი და ექსპანსიონისტი არდაშირ I ხელმძღვანელობდა. სასანიანები არ ჰგავდნენ პართიელებს; ისინი იყვნენ აგრესიული ცენტრალისტები, რომლებსაც ზოროასტრიზმის თავსმოხვევა და ადგილობრივი ავტონომიების წაშლა სურდათ. ვაჩე აღმოჩნდა პატარა სამეფოს მმართველი ახალი, შემზარავი ზესახელმწიფოს პირისპირ.
ახალი წესრიგი
ვაჩე სისხლით არშაკიანი (პართიული ხაზი) იყო. სასანიანების აღზევება მისთვის პირადულიც იყო — ისინი ირანის ტერიტორიაზე მის შორეულ ნათესავებს ანადგურებდნენ. ვაჩე მონუმენტური არჩევანის წინაშე იდგა: თვითმკვლელი ომი თუ ადაპტაცია.
მან გადარჩენა არჩია. სანამ სასანიანები ძალაუფლებას განიმტკიცებდნენ, ვაჩემ იბერიის სიმაგრეები გააძლიერა. მან შეინარჩუნა ალიანსი რომთან (სევერუსების დინასტიის დროს), მაგრამ ფრთხილობდა, რომ ახალი სპარსელი ბატონები ნაადრევად არ გაეღიზიანებინა. მისი მეფობა იყო დაძაბული მოლოდინის პერიოდი, როცა მზერა სამხრეთისკენ იყო მიპყრობილი, საიდანაც სასანიანთა არმიები უნდა დაძრულიყო.
ზოროასტრული წნეხი
სასანიანებთან ერთად მოვიდნენ აგრესიული მისიონერებიც. თუ მამამისი, რევი, ღია იყო მონოთეიზმისთვის, ვაჩეს მებრძოლი ზოროასტრული ცეცხლთაყვანისმცემლობის მოწოლასთან გამკლავება მოუხდა. მან შეძლო ქართული პანთეონის (არმაზი/ზადენი) დამოუკიდებლობის შენარჩუნება ამ კულტურული იმპერიალიზმის წინააღმდეგ, რაც დიპლომატიური წინააღმდეგობის ნიმუშია და რამაც ქართული იდენტობა კიდევ რამდენიმე ათწლეულით შეინარჩუნა.
0 Comment