ნადარბაზევის ტბა

ნადარბაზევის ტბა: შიდა ქართლის ხელოვნური წყალსაცავი

ნადარბაზევის ტბა, რომელიც შიდა ქართლის რეგიონში, გორის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ნადარბაზევის მახლობლად მდებარეობს, წარმოადგენს მნიშვნელოვან ხელოვნურ წყალსაცავს. ის შეიქმნა საბჭოთა პერიოდში, უპირველეს ყოვლისა, მიმდებარე სასოფლო-სამეურნეო მიწების სარწყავი წყლით უზრუნველყოფის მიზნით. ტბა საზრდოობს მდინარე დიდი ლიახვიდან გამოყვანილი არხის საშუალებით, რაც მის წყლის დონეს რეგულირებადს ხდის და სეზონურ საჭიროებებზეა დამოკიდებული. მიუხედავად მისი უტილიტარული დანიშნულებისა, ნადარბაზევის ტბა დროთა განმავლობაში გადაიქცა პოპულარულ სარეკრეაციო ზონად ადგილობრივი მოსახლეობისთვის. ტბა და მისი შემოგარენი იზიდავს მეთევზეებს, რადგან წყალსაცავში მოშენებულია რამდენიმე სახეობის თევზი, მათ შორის კობრი და თეთრი ამური, რაც მას სამოყვარულო თევზჭერისთვის მიმზიდველს ხდის. ეკოლოგიურად, როგორც ხელოვნური წყალსატევი, მან შექმნა ახალი, ლოკალური ჭარბტენიანი ჰაბიტატი, რომელიც იზიდავს წყლის ფრინველებს. ტბის ირგვლივ განვითარებულია სასოფლო-სამეურნეო ლანდშაფტი, რაც ხაზს უსვამს მის მთავარ ფუნქციას — რეგიონის აგრარული სექტორის მხარდაჭერას. ნადარბაზევის ტბა არის ადამიანის მიერ ბუნების გარდაქმნის ნათელი მაგალითი, რომელიც ეკონომიკურ სარგებელთან ერთად, რეკრეაციულ და ეკოლოგიურ ღირებულებასაც იძენს.

იდენტიფიკაცია და მდებარეობა

• სახელწოდება: ნადარბაზევის ტბა (ნადარბაზევის წყალსაცავი).
• მდებარეობა:
  • ქვეყანა: საქართველო
  • რეგიონი: შიდა ქართლი
  • მუნიციპალიტეტი: გორი
• უახლოესი ძირითადი ღირსშესანიშნაობა/არეალი: მდებარეობს სოფელ ნადარბაზევისა და პატარა გარეჯვრის სიახლოვეს.
• კოორდინატები: დაახლოებით 42°03′ ჩ.გ., 44°04′ ა.გ.
• კავშირები: ხელოვნურად უკავშირდება მდინარე დიდ ლიახვს საირიგაციო არხით.

ფიზიკური მახასიათებლები

• • ზედაპირის ფართობი: დაახლოებით 0.2 კვადრატული კილომეტრი (იცვლება წყლის დონის მიხედვით).
  • მაქსიმალური სიღრმე: płytი, დაახლოებით 5-7 მეტრი.
  • საშუალო სიღრმე: დაახლოებით 3-4 მეტრი.
  • მოცულობა: მცირე, დამოკიდებულია შევსების დონეზე.
  • სიმაღლე ზღვის დონიდან: დაახლოებით 850 მეტრი.
  • წყლის წყარო(ებ)ი: მდინარე დიდი ლიახვიდან მომდინარე არხი.

* გამომდინარე ნაკადული(ებ)ი: საირიგაციო არხების ქსელი.

• წყლის ტიპი: მტკნარი.
• აუზის გეოლოგია: მდებარეობს შიდა ქართლის ვაკეზე, ადამიანის მიერ შექმნილ აუზში.

ეკოლოგიური ინფორმაცია

• ფლორა: ტბის ნაპირებთან გვხვდება ლერწმისა და სხვა წყლის მცენარეულობის მცირე რაოდენობა. მიმდებარე ტერიტორია ძირითადად სასოფლო-სამეურნეო სავარგულები და მინდვრებია.
• ფაუნა: ტბაში ხელოვნურადაა გაშვებული თევზის რამდენიმე სახეობა (კობრი, თეთრი ამური, სქელშუბლა) სათევზაო მეურნეობის მიზნით. იზიდავს გადამფრენ და ადგილობრივ წყლის ფრინველებს.
• ტროფული დონე: სავარაუდოდ მეზოტროფულიდან ევტროფულამდე, სოფლის მეურნეობიდან ჩამონადენის გამო.
• წყლის გამჭვირვალობა: ცვალებადი, ხშირად დაბალი ნალექებისა და არხიდან შემოსული წყლის გამო.
• წყლის ტემპერატურა: ექვემდებარება ძლიერ სეზონურ ცვლილებებს. ზაფხულში თბილია, ზამთარში შეიძლება ნაწილობრივ გაიყინოს.
• უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: წარმოადგენს მნიშვნელოვან საირიგაციო კვანძს და ადგილობრივი მნიშვნელობის სათევზაო ადგილს.
• კონსერვაციული სტატუსი: არ გააჩნია კონსერვაციული სტატუსი; იმართება როგორც სამეურნეო ობიექტი.

ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა

• ისტორიული მნიშვნელობა: შეიქმნა XX საუკუნეში, როგორც საბჭოთა საირიგაციო სისტემის ნაწილი, რეგიონის აგრარული პოტენციალის გასაზრდელად.
• მიმდინარე გამოყენება: მთავარი დანიშნულებაა ირიგაცია. ასევე ფართოდ გამოიყენება სამოყვარულო თევზჭერისთვის და ადგილობრივი მოსახლეობის დასასვენებლად.
• გარემოსდაცვითი საკითხები: პოტენციური რისკები მოიცავს წყლის ხარისხის გაუარესებას სასუქებისა და პესტიციდების ჩამონადენის გამო, დანალექებას და წყლის დონის არამდგრადობას.
• მართვისა და კონსერვაციის ძალისხმევა: იმართება ადგილობრივი მუნიციპალიტეტის ან წყლის რესურსების მართვის სააგენტოს მიერ, ძირითადად საირიგაციო მიზნებისთვის.
• ადგილობრივი თემები: ტბა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მიმდებარე სოფლების ეკონომიკაში, როგორც წყლის წყარო მათი მოსავლისთვის.

საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები

• არის ხელოვნურად შექმნილი წყალსაცავი და არა ბუნებრივი ტბა.
• მისი მთავარი ფუნქციაა სოფლის მეურნეობის მხარდაჭერა ირიგაციის გზით.
• წარმოადგენს პოპულარულ ადგილს სამოყვარულო თევზჭერისთვის.
• წყლის დონე რეგულირდება ადამიანის მიერ სოფლის მეურნეობის საჭიროებების შესაბამისად.