ჯანდარის ტბა

ჯანდარის ტბა: დიდი ტრანსსასაზღვრო ტბა ფრინველებზე დასაკვირვებლად

ჯანდარის ტბა დიდი, არაღრმა ტბაა, რომელიც საქართველოსა და აზერბაიჯანის საზღვარზე, თბილისის სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარეობს. ეს ვრცელი ტრანსსასაზღვრო წყლის სხეული კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ეკოლოგიური ობიექტია, უპირველეს ყოვლისა ცნობილი, როგორც მთელს კავკასიის რეგიონში ფრინველებზე დაკვირვების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ადგილი. სტეპებისა და მინდვრების ნახევრად არიდულ ლანდშაფტში მოქცეული ტბის ვრცელი ლერწმის მასივები და არაღრმა წყლები ასობით ათასი ადგილობრივი და გადამფრენი ფრინველისთვის იდეალურ ჰაბიტატს ქმნის. ის BirdLife International-ის მიერ აღიარებულია, როგორც მნიშვნელოვანი ორნითოლოგიური ტერიტორია (IBA) და რამსარის კონვენციის სტატუსის კანდიდატია. მიუხედავად იმისა, რომ ჯანდარი ასევე მნიშვნელოვანი ადგილია კომერციული და სამოყვარულო თევზჭერისთვის, მისი უპირველესი ღირებულება მის უზარმაზარ ბიომრავალფეროვნებაშია. ფრინველებზე დამკვირვებლებისთვის ჯანდარზე ვიზიტი, განსაკუთრებით გაზაფხულისა და შემოდგომის მიგრაციის სეზონებზე, არსებითი გამოცდილებაა, რომელიც გთავაზობთ შესაძლებლობას, ნახოთ წყლის ფრინველების, პელიკანების, კორმორანებისა და უამრავი სხვა სახეობის უზარმაზარი გუნდები ველურ, ვრცელ გარემოში.

იდენტიფიკაცია და მდებარეობა

• სახელწოდება: ჯანდარის ტბა.
• მდებარეობა:
  • ქვეყანა: საქართველო / აზერბაიჯანი
  • რეგიონი: ქვემო ქართლი
  • მუნიციპალიტეტი: გარდაბანი
• უახლოესი ძირითადი ღირსშესანიშნაობა/არეალი: მდებარეობს ქალაქ რუსთავის სამხრეთ-აღმოსავლეთით.
• კოორდინატები: დაახლოებით 41.4000° ჩ.გ., 45.2000° ა.გ.

ფიზიკური მახასიათებლები

• ზედაპირის ფართობი: დაახლოებით 10.6 კვადრატული კილომეტრი (შეიძლება იცვლებოდეს).
• მაქსიმალური სიღრმე: არაღრმა, დაახლოებით 5-7 მეტრი.
• სიმაღლე ზღვის დონიდან: დაახლოებით 291 მეტრი.
• წყლის წყარო(ებ)ი: საზრდოობს გარდაბნის სარწყავი არხით მდინარე მტკვრიდან.
• წყლის ტიპი: მტკნარი.
• აუზის გეოლოგია: ტექტონიკური ღრმული.

ეკოლოგიური ინფორმაცია

• ფლორა: ტბის მთავარი მახასიათებელია ვრცელი ლერწმის მასივები და სხვა წყლის მცენარეულობა.
• ფაუნა: განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ადგილია ფრინველებისთვის. აქ 200-ზე მეტი სახეობაა დაფიქსირებული, რაც მას ფრინველებზე დაკვირვების მთავარ დანიშნულების ადგილად აქცევს. ის ასევე მდიდარია თევზით, მათ შორის კობრითა და ლოქოთი.
• წყლის გამჭვირვალობა: დაბალიდან საშუალომდე.
• უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: მისი სტატუსი, როგორც მთავარი გასაჩერებელი და გამოსაზამთრებელი ადგილი ევრაზია-აფრიკის ფრინველთა მიგრაციის გზაზე.
• კონსერვაციული სტატუსი: აღიარებულია, როგორც მნიშვნელოვანი ორნითოლოგიური ტერიტორია (IBA).

ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა

• მიმდინარე გამოყენება: კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ადგილი ორნითოლოგიისა და ფრინველებზე დაკვირვების ტურიზმისთვის. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია ადგილობრივი კომერციული და სარეკრეაციო თევზჭერისთვის.
• გარემოსდაცვითი საკითხები: ირიგაციის მართვის გამო წყლის დონის მერყეობა, სოფლის მეურნეობიდან ჩამონადენით დაბინძურება და უკანონო თევზჭერა/ნადირობა მნიშვნელოვან საფრთხეებს წარმოადგენს.
• მართვისა და კონსერვაციის ძალისხმევა: ეფექტური მართვისთვის საჭიროა ტრანსსასაზღვრო თანამშრომლობა. კონსერვაციის ჯგუფები აქტიურად აკვირდებიან ფრინველთა პოპულაციებს.

საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები

• საქართველოსა და აზერბაიჯანის საზღვარი პირდაპირ ტბაზე გადის.
• ის კავკასიაში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილია გადამფრენი ფრინველების მასიური გუნდების დასაკვირვებლად.