ბარეთის ტბა

ბარეთის ტბა: წალკის პლატოს ცვალებადი ტბა

ბარეთის ტბა, რომელიც ქვემო ქართლის რეგიონში, წალკის მუნიციპალიტეტში, ბარეთის პლატოზე მდებარეობს, უნიკალური მეწყრული წარმოშობის წყალსატევია. ზღვის დონიდან დაახლოებით 1612 მეტრზე განლაგებული ეს ტბა ცნობილია თავისი არასტაბილური ჰიდროლოგიური რეჟიმით. მისი წყლის დონე მნიშვნელოვნად მერყეობს სეზონების მიხედვით, რაც დამოკიდებულია ნალექების, თოვლის ნადნობი და გრუნტის წყლების რაოდენობაზე. გაზაფხულზე ტბა მაქსიმალურ ზომას აღწევს, ხოლო ცხელ და მშრალ ზაფხულში შეიძლება მნიშვნელოვნად დაპატარავდეს ან მთლიანად დაშრეს, რის გამოც მას “მოციმციმე” ან “გაქრობადი ტბის” სახელითაც მოიხსენიებენ. ბარეთის ტბას არ გააჩნია ზედაპირული გადინება; წყალი იფილტრება კარსტულ ძაბრებში. ეკოლოგიურად, ტბა და მისი მიმდებარე ჭარბტენიანი ტერიტორიები წარმოადგენს უმნიშვნელოვანეს ადგილს გადამფრენი ფრინველებისთვის, რომლებიც აქ დასასვენებლად და საკვების მოსაპოვებლად ჩერდებიან. ტბის წყალი მდიდარია წყლის მცენარეულობით, რაც ხელსაყრელ პირობებს ქმნის წყალმცურავი ფრინველებისა და ამფიბიებისთვის. ადამიანის საქმიანობა ძირითადად მიმდებარე ტერიტორიების საძოვრებად გამოყენებით შემოიფარგლება. ბარეთის ტბა, თავისი ცვალებადი ბუნებითა და ეკოლოგიური მნიშვნელობით, წარმოადგენს საინტერესო ობიექტს როგორც ბუნების მოყვარულთათვის, ასევე ორნითოლოგებისთვის, რომლებიც აქ ფრინველთა მიგრაციას აკვირდებიან.

იდენტიფიკაცია და მდებარეობა

• სახელწოდება: ბარეთის ტბა.
• მდებარეობა:
  • ქვეყანა: საქართველო
  • რეგიონი: ქვემო ქართლი
  • მუნიციპალიტეტი: წალკა
• უახლოესი ძირითადი ღირსშესანიშნაობა/არეალი: მდებარეობს სოფელ ბარეთის მახლობლად, წალკის პლატოზე.
• კოორდინატები: დაახლოებით 41°35′ ჩ.გ., 44°00′ ა.გ.
• კავშირები: საზრდოობს თოვლის, წვიმისა და მიწისქვეშა წყლებით. არ გააჩნია მუდმივი შენაკადები და გადინება.

ფიზიკური მახასიათებლები

• ზედაპირის ფართობი: ცვალებადი, მაქსიმუმ 1.24 კვადრატულ კილომეტრამდე.
• მაქსიმალური სიღრმე: płytი, დაახლოებით 1.8 – 2 მეტრი.
• საშუალო სიღრმე: ძალიან płytი, დაახლოებით 1 მეტრი.
• მოცულობა: უმნიშვნელო და ძალიან ცვალებადი.
• სიმაღლე ზღვის დონიდან: დაახლოებით 1612 მეტრი.
• წყლის წყარო(ებ)ი: ატმოსფერული ნალექები, თოვლის ნადნობი, გრუნტის წყლები.
• გამომდინარე ნაკადული(ებ)ი: არ გააჩნია ზედაპირული გადინება, წყალი იჟონება მიწისქვეშ.
• წყლის ტიპი: მტკნარი.
• აუზის გეოლოგია: მეწყრული წარმოშობის, მდინარის ხეობის ჩახერგვის შედეგად წარმოქმნილი.

ეკოლოგიური ინფორმაცია

• ფლორა: მდიდარია წყლის მაკროფიტებით. გარშემორტყმულია მაღალმთიანი სტეპებითა და მდელოებით, რომლებიც გამოიყენება საძოვრებად.
• ფაუნა: ტბაში თევზი მცირე რაოდენობითაა, თუმცა მდიდარია ამფიბიებითა და უხერხემლოებით. უმნიშვნელოვანესი ჰაბიტატია წყალმცურავი და გადამფრენი ფრინველებისთვის (იხვები, ბატები, წეროები).
• ტროფული დონე: ევტროფული (საკვები ნივთიერებებით მდიდარი) მისი სი płytლის გამო.
• წყლის გამჭვირვალობა: დაბალი, წყლის მცენარეულობისა და ნალექების გამო.
• უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: სეზონურად ცვალებადი (“გაქრობადი”) ტბა; მნიშვნელოვანი ორნითოლოგიური წერტილი.
• კონსერვაციული სტატუსი: არ შედის დაცული ტერიტორიების შემადგენლობაში, თუმცა მისი ეკოლოგიური ღირებულება მაღალია.

ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა

• ისტორიული მნიშვნელობა: ადგილობრივი მნიშვნელობის ბუნებრივი ობიექტი.
• მიმდინარე გამოყენება: ძირითადად გამოიყენება საძოვრად და პირუტყვის სარწყავად. მზარდი ინტერესის საგანია ეკოტურიზმისა და ფრინველებზე დაკვირვებისთვის.
• გარემოსდაცვითი საკითხები: მოწყვლადია კლიმატის ცვლილების მიმართ, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მისი უფრო ხშირი დაშრობა. გადაჭარბებულმა ძოვებამ შეიძლება დააზიანოს სანაპირო ზოლის ეკოსისტემა.
• მართვისა და კონსერვაციის ძალისხმევა: სპეციალური მართვის გეგმები არ არსებობს.
• ადგილობრივი თემები: ტბა წარმოადგენს ბუნებრივ რესურსს ადგილობრივი მესაქონლეობისთვის.

საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები

• ცნობილია როგორც “გაქრობადი” ან “მოციმციმე” ტბა.
• მისი წყლის დონე და ფართობი მკვეთრად იცვლება სეზონის მიხედვით.
• წარმოადგენს უმნიშვნელოვანეს ადგილს გადამფრენი ფრინველებისთვის.
• არ გააჩნია მდინარე, რომელიც ჩაედინება ან გამოედინება.