ლაკბეს წყალსაცავი არის ხელოვნური წყლის ობიექტი, რომელიც მდებარეობს საქართველოს კახეთის რეგიონში, კონკრეტულად თელავის მუნიციპალიტეტში. ბუნებრივი ტბებისგან განსხვავებით, ის შეიქმნა კაშხლის აგებით, სავარაუდოდ მდინარე ლაკბეზე, რომელიც ალაზნის მდინარის აუზის შენაკადია. ლაკბეს მსგავსი წყალსაცავები, როგორც წესი, შენდება კონკრეტული ადამიანური მიზნებისთვის და კახეთის სოფლის მეურნეობისთვის მნიშვნელოვან რეგიონში მისი მდებარეობის გათვალისწინებით, მისი ძირითადი ფუნქცია თითქმის უეჭველად ირიგაციაა – მდინარის წყლის დაგროვება მიმდებარე სასოფლო-სამეურნეო მიწების მოსარწყავად მშრალ პერიოდებში. შესაძლოა, ის ასევე ასრულებდეს ადგილობრივი წყალდიდობის კონტროლის როლს. როგორც ხელოვნური სისტემა, მისი ფიზიკური მახასიათებლები (სიღრმე, ფართობი, მოცულობა) დამოკიდებულია კაშხლის სტრუქტურასა და წყლის საოპერაციო დონეებზე, რომლებიც შეიძლება მნიშვნელოვნად მერყეობდეს სეზონური შემოდინებისა და სარწყავად წყლის გაშვების მიხედვით. წყალსაცავის ეკოსისტემა მისი შექმნის შემდეგ განვითარდა, სავარაუდოდ ბინადრობს თევზის პოპულაციები, რომლებიც შესაფერისია ადგილობრივების მიერ სარეკრეაციო თევზჭერისთვის და პოტენციურად იზიდავს ზოგიერთ წყლის ფრინველს. მიუხედავად იმისა, რომ არ წარმოადგენს მთავარ ტურისტულ დანიშნულებას, ლაკბეს წყალსაცავი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი წყლის მართვის ინფრასტრუქტურის ნაწილია თელავის რაიონის სასოფლო-სამეურნეო საზოგადოებისთვის.
იდენტიფიკაცია და მდებარეობა
- სახელწოდება: ლაკბეს წყალსაცავი. ზოგჯერ ადგილობრივად შეიძლება მოიხსენიებოდეს როგორც ლაკბეს ტბა, მაგრამ ტექნიკურად წყალსაცავია.
- მდებარეობა:
- ქვეყანა: საქართველო
- რეგიონი: კახეთი
- მუნიციპალიტეტი: თელავის მუნიციპალიტეტი
- უახლოესი ორიენტირი: მდებარეობს მდინარე ლაკბეს სისტემაზე, თელავის მახლობლად, ალაზნის ველის სასოფლო-სამეურნეო ვაკეების ან მთისწინეთის ფარგლებში.
- კოორდინატები: ამ ტერიტორიაზე წყალსაცავების მიახლოებითი კოორდინატები საჭიროებს კონკრეტულ ძიებას, მაგრამ ზოგადად თელავის მუნიციპალიტეტის გეოგრაფიულ საზღვრებშია.
- კავშირი სხვა წყლის ობიექტებთან: შექმნილია მდინარე ლაკბეზე. მისი გამოსასვლელი წყალს უშვებს ისევ მდინარე ლაკბეში ან დაკავშირებულ სარწყავ არხებში, საბოლოოდ უერთდება ალაზნის მდინარის სისტემას.
ფიზიკური მახასიათებლები
- ზედაპირის ფართობი: ცვალებადია წყლის დონის მიხედვით. კონკრეტული მონაცემები საჭიროებს საქართველოს წყალსაცავების შესახებ ტექნიკურ წყაროებს.
- მაქსიმალური სიღრმე: დამოკიდებულია კაშხლის სიმაღლესა და წყალსაცავის დიზაინზე. სავარაუდოდ ზომიერი სიღრმისაა, რაც ტიპურია სარწყავი წყალსაცავებისთვის.
- საშუალო სიღრმე: ცვალებადია წყლის დონის მიხედვით. კონკრეტული მონაცემები საყოველთაოდ ხელმისაწვდომი არ არის.
- მოცულობა: დამოკიდებულია წყლის მიმდინარე დონეზე; საპროექტო სიმძლავრის მონაცემები შესაძლოა არსებობდეს ტექნიკურ დოკუმენტაციაში.
- სიმაღლე ზღვის დონიდან: ზომიერი სიმაღლე, ტიპური თელავის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიისთვის კახეთის რეგიონში.
- სანაპირო ზოლის სიგრძე: ცვალებადი; დამოკიდებულია წყალსაცავის ფორმაზე სხვადასხვა წყლის დონეზე.
- წყლის წყარო(ები): უპირატესად მდინარე ლაკბე, რომელსაც ემატება პირდაპირი ატმოსფერული ნალექები და შესაძლოა მცირე ნაკადულები ან ჩამონადენი უშუალო წყალშემკრები აუზიდან.
- გამოსასვლელი(ები): კონტროლირებადი გამოსასვლელები კაშხლის სტრუქტურის მეშვეობით, რომლებიც წყალს უშვებენ მდინარე ლაკბეში დინების ქვემოთ ან სარწყავ არხებში.
- წყლის ტიპი: მტკნარი.
- აუზის გეოლოგია: ხელოვნური აუზი, რომელიც შექმნილია ბუნებრივი მდინარის ხეობის დაგუბებით. ფუძე ქანების გეოლოგია ტიპურია კახეთის რეგიონისთვის (ალუვიური ნალექები, დანალექი ქანები).
ეკოლოგიური ინფორმაცია
- ფლორა (მცენარეული საფარი): წყლის მცენარეულობა შეიძლება განვითარდეს უფრო წყალმარჩხ ლიტორალურ ზონებში, პოტენციურად მოიცავს ლერწმებს ან წყალში ჩაძირულ მცენარეებს. სანაპირო მცენარეულობა დამოკიდებულია წყლის დონის რყევებსა და მიმდებარე მიწათსარგებლობაზე.
- ფაუნა (ცხოველთა სამყარო): სავარაუდოდ ბინადრობს თევზის პოპულაციები, შესაძლოა მოიცავდეს კაშხლის მიერ დატყვევებულ მდინარის სახეობებს და პოტენციურად ინტროდუცირებულ ან გავრცელებულ სახეობებს, როგორიცაა კობრი ან კარჩხანა, რომლებიც შესაფერისია ადგილობრივი თევზჭერისთვის. შესაძლოა იზიდავდეს ამფიბიებს, რეპტილიებს და სხვადასხვა წყლის ფრინველებს (იხვები, ყანჩები და ა.შ.), განსაკუთრებით მიგრაციის დროს, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ იყოს ფრინველთა აღიარებული თავშესაფარი.
- ტროფიკული დონე: სავარაუდოდ მეზოტროფულიდან ეუტროფულამდე, პოტენციურად გავლენას ახდენს მდინარიდან და მიმდებარე სასოფლო-სამეურნეო მიწებიდან საკვები ნივთიერებების შემოდინება.
- წყლის გამჭვირვალობა: ცვალებადი, პოტენციურად გავლენას ახდენს მდინარიდან შემოტანილი ნატანის რაოდენობა, წყალმცენარეების აყვავება (თუ ეუტროფულია) და წყლის დონის ცვლილებები.
- წყლის ტემპერატურა: მიჰყვება სეზონური ჰაერის ტემპერატურის ცვლილებებს, ზაფხულში შესაძლებელია სტრატიფიკაცია უფრო ღრმა ადგილებში. ზედაპირი შეიძლება გაიყინოს ზამთარში.
- pH დონეები და გახსნილი ჟანგბადის დონეები: კონკრეტული მონაცემები ხელმისაწვდომი არ არის. ჟანგბადის დონეები შეიძლება მერყეობდეს სიღრმის, ტემპერატურისა და ბიოლოგიური აქტივობის მიხედვით.
- უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: როგორც ხელოვნური წყალსაცავი, მისი ძირითადი ეკოლოგიური მნიშვნელობა არის დიდი მდგარი წყლის ჰაბიტატის შექმნა იქ, სადაც ის ადრე არ არსებობდა, რაც გავლენას ახდენს ადგილობრივი ბიომრავალფეროვნების ფორმირებაზე.
- კონსერვაციის სტატუსი: როგორც წესი, სარწყავ წყალსაცავებს კონკრეტული კონსერვაციული სტატუსი არ ენიჭებათ, გარდა წყლის რესურსების მართვის ზოგადი რეგულაციებისა.
- ინვაზიური სახეობები: შესაძლებელია მართულ წყლის ობიექტებში გავრცელებული არამკვიდრი ან ინვაზიური თევზის სახეობების არსებობა.
ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა
- ისტორიული მნიშვნელობა: მნიშვნელოვანია, როგორც შედარებით თანამედროვე ინფრასტრუქტურული პროექტი (სავარაუდოდ საბჭოთა პერიოდის ან უფრო გვიანდელი), რომელიც მიზნად ისახავს კახეთში სოფლის მეურნეობის განვითარების მხარდაჭერას.
- მიმდინარე გამოყენება: უპირატესად ირიგაცია. ასევე სავარაუდოდ გამოიყენება ადგილობრივი სარეკრეაციო თევზჭერისთვის. შესაძლოა ჰქონდეს მეორადი წყალდიდობის კონტროლის სარგებელი. როგორც წესი, არ გამოიყენება სასმელი წყლის მომარაგებისთვის, ნავიგაციისთვის ან მნიშვნელოვანი ტურიზმისთვის.
- გარემოსდაცვითი საკითხები: პოტენციური პრობლემები მოიცავს სედიმენტაციას, რომელიც დროთა განმავლობაში ამცირებს წყალსაცავის მოცულობას, წყლის ხარისხის გაუარესებას სოფლის მეურნეობის ჩამონადენისგან (პესტიციდები, სასუქები), შეცვლილი დინების რეჟიმების გავლენას მდინარის ქვემო დინების ეკოსისტემაზე და სანაპირო ზოლის ეროზიას წყლის დონის რყევების დროს.
- მართვისა და კონსერვაციის ძალისხმევა: იმართება სახელმწიფო სტრუქტურების მიერ, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან წყლის რესურსებსა და მელიორაციაზე (მაგ., საქართველოს მელიორაცია). მართვა ფოკუსირებულია კაშხლის უსაფრთხოებაზე, წყლის დაგროვებასა და სარწყავად განაწილებაზე.
- ადგილობრივი თემები: უაღრესად მნიშვნელოვანია თელავის მუნიციპალიტეტის ადგილობრივი სასოფლო-სამეურნეო თემებისთვის, რომლებიც დამოკიდებულნი არიან სარწყავ წყალზე. უზრუნველყოფს ადგილობრივ ადგილს სარეკრეაციო თევზჭერისთვის.
საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები
- ლაკბეს წყალსაცავი არის ადამიანის მიერ შექმნილი ინფრასტრუქტურის მაგალითი, რომელიც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია კახეთის რეგიონის სოფლის მეურნეობის პროდუქტიულობის მხარდასაჭერად.
- მისი არსებობა და წყლის დონე პირდაპირ გავლენას ახდენს იმ ტერიტორიაზე მცხოვრები ფერმერების საარსებო წყაროზე, რომელსაც ის ემსახურება.
- სახელი ეწოდა მდინარე ლაკბეს მიხედვით, რომელსაც ის აგუბებს.
Leave a review