კახისის ტბა მომხიბლავი მთის ტბაა, რომელიც მდებარეობს საქართველოს სამცხე-ჯავახეთის მხარეში, კონკრეტულად ბორჯომის მუნიციპალიტეტში. თრიალეთის ქედის კალთებზე, ზღვის დონიდან დაახლოებით 1752 მეტრის (5748 ფუტი) სიმაღლეზე მდებარე, ის პოპულარული ადგილია ბუნების მოყვარულთათვის, მოლაშქრეებისა და კემპინგის მოყვარულთათვის, განსაკუთრებით მათთვის, ვინც ახლომდებარე საკურორტო ქალაქებს, ბორჯომსა და ბაკურიანს სტუმრობს.
თავად ტბა შედარებით მცირეა, მისი ფართობი დაახლოებით 0.05 კვადრატული კილომეტრია (5 ჰექტარი), მაქსიმალური სიღრმე კი დაახლოებით 10 მეტრია. ითვლება, რომ ის მეწყერის შედეგად მცირე მდინარის ან ნაკადულის დაგუბებით წარმოიქმნა, რაც მას უნიკალურ წარმოშობის ისტორიას აძლევს წმინდა მყინვარულ ან ვულკანურ ტბებთან შედარებით. თრიალეთის ქედისთვის დამახასიათებელი ხშირი წიწვოვანი და შერეული ტყეებით გარშემორტყმული კახისის ტბა წყნარ და პეიზაჟურ გარემოს ქმნის.
საზრდოობს თოვლის ნადნობი წყლებით, ატმოსფერული ნალექებითა და მიწისქვეშა წყაროებით, ტბის მტკნარი წყალი ჩაედინება მცირე მდინარეში, სავარაუდოდ კახისისწყალში, რომელიც საბოლოოდ მტკვრის სამდინარო სისტემას უერთდება. ის ცნობილია მეთევზეებს შორის კალმახის პოპულაციით, რაც სამოყვარულო თევზაობას გავრცელებულ აქტივობად აქცევს. ლაშქრობა, ცხენით ჯირითი და მაღალი გამავლობის ავტომობილებით ტურები პოპულარული გზებია ტბამდე მისასვლელად, რომლებიც, როგორც წესი, იწყება ახლომდებარე სოფლებიდან, როგორიცაა ჭობისხევი ან დაბაძველი, ან ბაკურიანიდან. სიმაღლის გამო ტბა ზამთარში იყინება. მოსანახულებლად საუკეთესო პერიოდი ზოგადად გვიანი გაზაფხულიდან/ადრეული ზაფხულიდან შემოდგომამდე გრძელდება. დღევანდელი თარიღის (2025 წლის 26 აპრილი) გათვალისწინებით, კახისის ტბა სავარაუდოდ ახლა იწყებს ლღობას ან ახლახან გათავისუფლდა ზამთრის ყინულისგან. მისასვლელ ბილიკებზე, განსაკუთრებით მაღალ ან დაჩრდილულ ადგილებში, შესაძლოა ჯერ კიდევ იყოს თოვლის ლაქები, ხოლო გრუნტის გზები შეიძლება იყოს ტალახიანი და რთულად გასავლელი, რაც პოტენციურად 4×4 ავტომობილს მოითხოვს. ბორჯომთან და ბაკურიანთან შედარებითი სიახლოვე, მის ბუნებრივ სილამაზესთან ერთად, მას პოპულარულ ადგილად აქცევს ერთდღიანი გასვლებისა და ღამისთევით კემპინგის მოყვარულთათვის, როგორც კი ზაფხულის სეზონი სრულად დაიწყება.
იდენტიფიკაცია და ადგილმდებარეობა:
- სახელწოდება: კახისის ტბა
- ადგილმდებარეობა:
- ქვეყანა: საქართველო
- მხარე: სამცხე-ჯავახეთი
- მუნიციპალიტეტი: ბორჯომი
- უახლოესი მნიშვნელოვანი ორიენტირი: მდებარეობს თრიალეთის ქედზე, შედარებით ახლოს ქალაქ ბორჯომთან, ბაკურიანის სათხილამურო კურორტთან და სოფლებთან: ჭობისხევი და დაბაძველი.
- კოორდინატები: დაახლოებით 41.76∘ ჩ.გ., 43.44∘ ა.გ. (მიახლოებითი).
- კავშირი სხვა წყლის ობიექტებთან: მთის ტბა; მცირე მდინარის (სავარაუდოდ კახისისწყლის) სათავე, რომელიც მტკვრის აუზის შენაკადია. მის მახლობლად (1 კმ-ის რადიუსში) მდებარეობს ორი მცირე ტბა, რომლებსაც ზოგჯერ ჩიტოს ტბასა და წეროს ტბას უწოდებენ.
ფიზიკური მახასიათებლები:
- ზედაპირის ფართობი: ≈0.05 კმ2 (5 ჰექტარი ან დაახლ. 12 აკრი).
- მაქსიმალური სიღრმე: ≈10 მ (დაახლ. 33 ფუტი).
- საშუალო სიღრმე: მონაცემები ხელმისაწვდომი არ არის, მაგრამ სავარაუდოდ მნიშვნელოვნად ნაკლებია მაქსიმალურ სიღრმეზე.
- მოცულობა: მონაცემები ხელმისაწვდომი არ არის, მაგრამ შედარებით მცირეა ფართობისა და სიღრმის გათვალისწინებით.
- სიმაღლე ზღვის დონიდან: ≈1752 მ (დაახლ. 5748 ფუტი).
- სანაპირო ზოლის სიგრძე: მოკლე, სავარაუდოდ 1-1.5 კმ. გარშემორტყმულია ტყით.
- წყლის წყარო(ები): თოვლის ნადნობი წყლები, ატმოსფერული ნალექები, მიწისქვეშა წყლები/წყაროები.
- გადინება: დიახ, ტბიდან გამოედინება ნაკადული (სავარაუდოდ კახისისწყალი).
- წყლის ტიპი: მტკნარი.
- აუზის გეოლოგია: ფართოდ ითვლება მეწყრული შეგუბების შედეგად წარმოქმნილად, მდებარეობს ვულკანურად და ტექტონიკურად ფორმირებული თრიალეთის ქედის კალთებზე.
ეკოლოგიური ინფორმაცია:
- ფლორა (მცენარეულობა): გარშემორტყმულია ხშირი შერეული ტყეებით, უპირატესად წიწვოვანი (ნაძვი, სოჭი, ფიჭვი). სანაპირო ზოლი სავარაუდოდ დაფარულია ტყისთვის დამახასიათებელი ქვედა იარუსითა და ტენის მოყვარული მცენარეებით. ზაფხულში ახლომახლო გვხვდება ველური კენკრა (მაყვალი, ჟოლო). წყლის მცენარეულობა შესაძლოა წარმოდგენილი იყოს უფრო თავთხელ ნაწილებში.
- ფაუნა (ცხოველთა სამყარო): ცნობილია, რომ ბინადრობს კალმახი (რაც მას პოპულარულს ხდის თევზაობისთვის). შესაძლოა არსებობდნენ სხვა სახეობის თევზებიც. მიმდებარე ტყეები რეგიონისთვის დამახასიათებელი ფაუნის საბინადროა, მათ შორის: ირემი, შველი, მელა, პოტენციურად დათვი და მგელი, სხვადასხვა ტყის ფრინველი და ამფიბიები წყალთან ახლოს.
- ტროფიკული დონე: სავარაუდოდ მეზოტროფული, შესაძლოა ოლიგოტროფულისკენ მიდრეკილი, მისი მთიანი მდებარეობისა და ტყიანი წყალშემკრები აუზის გათვალისწინებით, მაგრამ კონკრეტული კვლევები არ არსებობს.
- წყლის გამჭვირვალობა: ზოგადად ითვლება სუფთად, თუმცა შეიძლება სეზონურად იცვლებოდეს.
- წყლის ტემპერატურა: ცივი; ზამთარში იყინება (როგორც წესი, დეკემბერი-მარტი/აპრილი). ზაფხულში ზედაპირზე ზომიერად თბება, შესაძლოა ხანმოკლე ცურვისთვის გამოსადეგი იყოს.
- pH დონეები: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი; სავარაუდოდ ნეიტრალურთან ახლოს.
- გახსნილი ჟანგბადის დონეები: მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი; სავარაუდოდ საკმარისია კალმახის არსებობისთვის.
- უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: პეიზაჟური მთის ტბის ეკოსისტემა, ჩაფლული დიდ სატყეო მასივში. კალმახისთვის მნიშვნელოვანი ადგილობრივი ჰაბიტატი.
- კონსერვაციის სტატუსი: მისი სიახლოვე ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნულ პარკთან მიანიშნებს ეკოლოგიურ მნიშვნელობაზე, თუმცა ის შესაძლოა უშუალოდ პარკის საზღვრებს გარეთ მდებარეობდეს. რეგიონზე ვრცელდება ზოგადი კონსერვაციის პრინციპები.
- ინვაზიური სახეობები: კონკრეტული ინფორმაცია ხელმისაწვდომი არ არის.
ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა:
- ისტორიული მნიშვნელობა: სავარაუდოდ დიდი ხნის განმავლობაში გამოიყენებოდა ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ საძოვრად ან რესურსების მოსაპოვებლად. ახლომდებარე სოფელ დაბაძველში ისტორიული ეკლესიებია. ტბასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი დოკუმენტირებული ისტორიული მოვლენები ფართოდ ცნობილი არ არის.
- მიმდინარე გამოყენება: ძირითადად რეკრეაციული: ლაშქრობა, კემპინგი, პიკნიკი, სამოყვარულო თევზაობა, ბუნების ტურიზმი, ცხენით ჯირითი, მაღალი გამავლობის ავტომობილებით ტურები. პოპულარული დანიშნულების ადგილია ბორჯომიდან და ბაკურიანიდან. ზაფხულში ხშირად ფუნქციონირებს მცირე სეზონური საბანაკე ადგილი საბაზისო პირობებით (ქოხები, კაფე).
- გარემოსდაცვითი საკითხები: მზარდი ტურიზმის პოტენციური ზეგავლენა, მათ შორის ნარჩენების დაგროვება, კოცონის დანთებასთან დაკავშირებული რისკები, ბილიკის ეროზია და ველური ბუნების შეწუხება. ფართო არეალში უკანონო თევზჭერის ან ხე-ტყის ჭრის რისკი საჭიროებს მართვის ყურადღებას.
- მართვა და კონსერვაციის მცდელობები: მართვა შეიძლება განეკუთვნებოდეს დაცული ტერიტორიების სააგენტოს, თუ ის პარკის საზღვრებში ან ბუფერულ ზონებშია, ან ადგილობრივ მუნიციპალიტეტს/სატყეო სამსახურს. შესაძლოა მოქმედებდეს რეგულაციები თევზჭერასთან (ლიცენზიები, სეზონები) და კემპინგთან (ცეცხლის დანთების წესები) დაკავშირებით.
- ადგილობრივი თემები: უზრუნველყოფს ტურიზმთან დაკავშირებული შემოსავლის შესაძლებლობებს (გიდები, ტრანსპორტი, საოჯახო სასტუმროები, საკვები, ადგილობრივი პროდუქტები) ახლომდებარე სოფლებისთვის, როგორიცაა ჭობისხევი და დაბაძველი. დაბაძველი ცნობილია როგორც „საზაფხულო სოფელი“, სადაც ადგილობრივები სეზონურად გადადიან საცხოვრებლად.
საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები:
- ფართოდ ითვლება, რომ წარმოქმნილია ბუნებრივი მეწყერის მიერ წყლის ნაკადის დაგუბებით.
- ცნობილია თავისი ულამაზესი მდებარეობით, სრულად ტყით გარშემორტყმული.
- პოპულარული ადგილია კალმახზე სათევზაოდ.
- ხელმისაწვდომია სალაშქრო ბილიკებით, ცხენით ან 4×4 ავტომობილებით რამდენიმე მიმართულებიდან.
- სრულად იყინება ზამთრის თვეებში.
- მდებარეობს ორ სხვა მცირე ტბასთან, ჩიტოსა და წეროს ტბასთან ახლოს.
Leave a review