თრიალას ტბები

თრიალას ტბები (Triala Lakes) წარმოადგენს, როგორც წესი, სამი მცირე, სცენური ტბის ჯგუფს, რომლებიც მდებარეობს საქართველოს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში, ადიგენის მუნიციპალიტეტში, მთა თლილის ჩრდილოეთ კალთებზე, ტყიან გარემოში. ზღვის დონიდან დაახლოებით 1620 მეტრ სიმაღლეზე განლაგებული ეს ტბები გვთავაზობენ მშვიდ ბუნებრივ გარემოს, რომელიც განსხვავდება საქართველოს მაღალმთიანი ან ვულკანური პლატოს ტბებისგან. ძირითადად თოვლის ნადნობითა და წყაროებით საზრდოობს, რის გამოც მათი წყლის დონე მნიშვნელოვნად მერყეობს – ყველაზე მაღალია გაზაფხულზე და ზაფხულის დასაწყისში, ხოლო ზაფხულის ბოლოს ან შემოდგომაზე შესაძლოა სრულიად დაშრეს კიდეც. ტბები, რომლებიც შედგება ერთი დიდი და ორი მცირე, ერთმანეთთან ახლოს მდებარე წყალსატევისგან, პოპულარული ადგილობრივი დანიშნულების ადგილია ისეთი რეკრეაციული აქტივობებისთვის, როგორიცაა კემპინგი, თევზაობა და ლაშქრობა. მათთან მისვლა შესაძლებელია გრუნტის გზებითა და ბილიკებით, რომლებიც ხშირად იწყება ახლომდებარე სოფლებიდან, როგორიცაა იჯარეთი, ან მიემართება ზარზმის მონასტრისკენ. მიუხედავად მათი პეიზაჟურობისა, დეტალური სამეცნიერო მონაცემები მათი კონკრეტული ზომებისა და ეკოლოგიური მახასიათებლების შესახებ შეზღუდულია.

იდენტიფიკაცია და მდებარეობა

• ტბის სახელი: თრიალას ტბები – როგორც წესი, მოიხსენიება მრავლობით რიცხვში, როგორც ჯგუფი.
• მდებარეობა:
  • ქვეყანა: საქართველო
  • რეგიონი: სამცხე-ჯავახეთი
  • მუნიციპალიტეტი: ადიგენი
  • კონკრეტული მდებარეობა: მთა თლილის ჩრდილოეთი კალთა, ტყიან ტერიტორიაზე.
  • უახლოესი მნიშვნელოვანი ქალაქი ან ღირსშესანიშნაობა: ადიგენი არის მუნიციპალური ცენტრი. ახალციხე რეგიონის დედაქალაქია, დაახლოებით 33 კმ-ის დაშორებით. ახლომდებარე სოფლებია იჯარეთი და ზარზმა (ცნობილი ზარზმის მონასტრით).
  • კოორდინატები (განედი და გრძედი): თითოეული მცირე ტბის ზუსტი კოორდინატები ფართოდ არ არის გამოქვეყნებული. ტერიტორია ზოგადად მთა თლილის სიახლოვეს, დაახლოებით 1620 მეტრ სიმაღლეზე მდებარეობს.
  • კავშირი სხვა წყლის ობიექტებთან: სამი ერთმანეთთან ახლოს მდებარე ტბის (ერთი დიდი, ორი მცირე) ჯგუფია. ისინი ადგილობრივი წყაროებით საზრდოობენ და სავარაუდოდ მცირე გადინება აქვთ ან დრენაჟი გაჟონვის გზით ხდება.

ფიზიკური მახასიათებლები

• ზედაპირის ფართობი: მოიცავს რამდენიმე მცირე ტბას. საერთო ფართობი მცირეა და ცალკეული ტბების ფართობები ზოგადად მითითებული არ არის.
• მაქსიმალური სიღრმე: უცნობია. სავარაუდოდ არაღრმაა, განსაკუთრებით მცირე ტბები.
• საშუალო სიღრმე: უცნობია.
• მოცულობა: უცნობია, შედარებით მცირე მოცულობისაა თითოეული ტბა.
• სიმაღლე ზღვის დონიდან: დაახლოებით 1620 მეტრი ($5315$ ფუტი).
• სანაპირო ზოლის სიგრძე: მოკლეა თითოეული ცალკეული ტბისთვის.
• წყლის წყარო(ები): უპირატესად თოვლის ნადნობი, ადგილობრივი წყაროები და ატმოსფერული ნალექები.
• გადინება (ასეთის არსებობის შემთხვევაში): დეტალები უცნობია; სავარაუდოდ გაჟონვა ან მცირე სეზონური ნაკადულები.
• წყლის ტიპი: მტკნარი წყალი.
• აუზის გეოლოგია: სავარაუდოდ წარმოქმნილია მეწყრული აქტივობით, დაგუბებით ან სხვა გეოლოგიური პროცესებით, რომლებიც ხშირია მესხეთის ქედის მიმდებარე ტყიანი მთის კალთების გარემოში.

ეკოლოგიური ინფორმაცია

• ფლორა (მცენარეულობა): მდებარეობს ხშირ ტყეში (სავარაუდოდ შერეული წიწვოვანი და ფოთლოვანი). სანაპირო მცენარეულობა დამახასიათებელია ტყის ტბებისთვის. წყლის მცენარეულობა შესაძლოა არსებობდეს სიღრმისა და საკვები ნივთიერებების დონის მიხედვით.
• ფაუნა (ცხოველთა სამყარო): ნახსენებია თევზაობა, როგორც შესაძლო აქტივობა, რაც მიუთითებს თევზის არსებობაზე (სახეობები ხელმისაწვდომ წყაროებში მითითებული არ არის). მიმდებარე ტყე სავარაუდოდ მასპინძლობს მესხეთის ქედის ტერიტორიისთვის დამახასიათებელ ფაუნას (სხვადასხვა ძუძუმწოვრები, ფრინველები, ამფიბიები, რეპტილიები, უხერხემლოები).
• ტროფიკული დონე: კონკრეტული კლასიფიკაცია არ არსებობს. ტყიანი გარემოსა და ზომიერი სიმაღლის გათვალისწინებით, ისინი შეიძლება მერყეობდნენ ოლიგოტროფულიდან მეზოტროფულამდე ან სეზონურად ევტროფულამდეც კი, მაგრამ ეს სავარაუდოა.
• წყლის გამჭვირვალობა: სავარაუდოდ იცვლება სეზონურად წყლის დონისა და პოტენციური ნატანის შემოდინების მიხედვით.
• წყლის ტემპერატურა (სეზონური ცვალებადობა): წყალი სავარაუდოდ გრილია. ტბები ზამთარში იყინება, თუმცა ყინული შეიძლება არ იყოს მუდმივად სქელი ან უსაფრთხო. წყლის დონე ყველაზე მაღალია გაზაფხულზე/ზაფხულის დასაწყისში და შეიძლება მნიშვნელოვნად შემცირდეს ან დაშრეს სეზონის ბოლოს.
• pH დონეები: უცნობია.
• გახსნილი ჟანგბადის დონეები: უცნობია.
• უნიკალური ეკოლოგიური მახასიათებლები: მცირე ტბების ჯგუფი საშუალო სიმაღლის ტყის გარემოში. აღსანიშნავია მათი წყლის დონის სეზონური ცვალებადობა.
• კონსერვაციის სტატუსი: თავად ტბებისთვის კონკრეტული მნიშვნელოვანი კონსერვაციული სტატუსი ხშირად არ არის ნახსენები, თუმცა ისინი საქართველოს ბუნებრივი ლანდშაფტის ნაწილია.
• ინვაზიური სახეობები: არსებობა/ზემოქმედება უცნობია.

ადამიანთან ურთიერთქმედება და მნიშვნელობა

• ისტორიული მნიშვნელობა: მიუხედავად იმისა, რომ თავად ტბებს ფართოდ ნახსენები კონკრეტული ისტორიული მნიშვნელობა არ გააჩნიათ, ისინი მდებარეობენ ისტორიულად მნიშვნელოვან ადგილებთან ახლოს, როგორიცაა XIII საუკუნის ნანგრევები იჯარეთში და ზარზმის სამონასტრო კომპლექსი.
• ამჟამინდელი გამოყენება: ძირითადად რეკრეაცია: კემპინგი, თევზაობა, ლაშქრობა, პიკნიკი, ბუნებაზე დაკვირვება. ისინი წარმოადგენენ საინტერესო წერტილებს ადგილობრივ სალაშქრო ბილიკებზე (მაგ., იჯარეთი – თრიალას ტბები – ზარზმის მარშრუტი).
• გარემოსდაცვითი საკითხები: პოტენციური ზემოქმედება რეკრეაციული გამოყენებისგან (ნაგავი, კოცონის კვალი). მგრძნობიარეა სეზონური დაშრობის მიმართ თოვლის ნადნობსა და წყაროებზე დამოკიდებულების გამო. პოტენციური ზემოქმედება ფართო ტერიტორიაზე სატყეო საქმიანობიდან. ადგილობრივები გამოთქვამენ შეშფოთებას ერთ-ერთი ტბის დაშრობასა და დაჭაობებასთან დაკავშირებით.
• მართვისა და კონსერვაციის ძალისხმევა: უპირატესად ეფუძნება ვიზიტორთა პასუხისმგებლიან ქცევას და ზოგად გარემოსდაცვით რეგულაციებს. ადგილობრივი ხელისუფლება შესაძლოა ინფორმირებული იყოს წყლის დონესთან/დაშრობასთან დაკავშირებული შეშფოთებების შესახებ.
• ადგილობრივი თემები: წარმოადგენს სარეკრეაციო დანიშნულების ადგილს ადგილობრივი მოსახლეობისა და ვიზიტორებისთვის. მისასვლელი მარშრუტები ხშირად გადის ან იწყება ადგილობრივი სოფლებიდან, როგორიცაა იჯარეთი.

საინტერესო ან უნიკალური ფაქტები

• ადგილი შედგება რამდენიმე (ჩვეულებრივ აღწერილია, როგორც სამი) ტბისგან და არა ერთი დიდი წყალსატევისგან.
• ისინი ცნობილია წყლის დონის მნიშვნელოვანი სეზონური ცვლილებებით, ზოგჯერ შრებიან ზაფხულის ბოლოს/შემოდგომაზე, რამაც ადგილობრივი შეშფოთება გამოიწვია.
• მათი მდებარეობა ტყეში გვთავაზობს განსხვავებულ გარემოს საქართველოს უფრო ცნობილ მაღალმთიან ან სტეპის ტბებთან შედარებით.