ბოლნისის სიონი

მიმოხილვა

ბოლნისის სიონის საკათედრო ტაძარი, რომელიც საქართველოს ქვემო ქართლის რეგიონში მდებარეობს, ქვეყნის ერთ-ერთი უძველესი და ისტორიულად უმნიშვნელოვანესი ქრისტიანული ძეგლია. ეს ღირსშესანიშნავი ბაზილიკა, რომელიც ზუსტად ახ. წ. V საუკუნის ბოლოთი თარიღდება, ფასდაუდებელ ინფორმაციას გვაწვდის ქართული ქრისტიანობის, არქიტექტურის, ხელოვნების და, რაც უაღრესად მნიშვნელოვანია, ქართული დამწერლობის ადრეული განვითარების შესახებ. სოფელ ბოლნისში მდებარე ტაძარი ცნობილია არა მხოლოდ თავისი დიდი ხნოვანებითა და არქიტექტურული ფორმით, არამედ უპირველეს ყოვლისა იმით, რომ ის ინახავს საქართველოს ტერიტორიაზე აღმოჩენილ ქართული ანბანით შესრულებულ უძველეს ცნობილ წარწერებს.

აგებული 478-493 წლებში, ლეგენდარული მეფე ვახტანგ გორგასლის მეფობის დროს, ბოლნისის სიონი წინ უსწრებს გუმბათოვანი ეკლესიის არქიტექტურის ფართოდ გავრცელებას. მისი მშენებლობის პერიოდი მტკიცედ არის დადგენილი რამდენიმე წარწერის წყალობით, რომლებიც შესრულებულია ძველი ქართული ასომთავრული დამწერლობით. ამ წარწერებს უდიდესი მნიშვნელობა აქვს, რადგან ისინი არა მხოლოდ ზუსტ თარიღებს გვაწვდიან, არამედ მოიხსენიებენ ბოლნისის ეპისკოპოს დავითს, რომელიც მშენებლობას ზედამხედველობდა. ისინი წარმოადგენენ გადამწყვეტ ნიშნულს ქართული წიგნიერებისა და ეპიგრაფიკის ისტორიაში.

არქიტექტურული და მხატვრული აღწერა

არქიტექტურულად, ბოლნისის სიონი სამნავიანი ბაზილიკის საუკეთესო ნიმუშია. გლუვად დამუშავებული მომწვანო ტუფის ქვის ბლოკებით ნაგები ბაზილიკა შიგნით ნალისებრი თაღებით ხასიათდება. შემორჩენილი ქვის ჩუქურთმები, მათ შორის გეომეტრიული ნიმუშები, ვაზის ლერწები და ზოომორფული ფიგურები, ადრეული ქართული ქრისტიანული ხელოვნების მნიშვნელოვანი ნიმუშებია. ცნობილი ბოლნური ჯვარი, რომელიც ხშირად გამოიყენება საქართველოს ეროვნულ სიმბოლოდ, ასევე თვალსაჩინოდაა წარმოდგენილი ეკლესიის მორთულობაში.

ისტორია და მნიშვნელობა

თავისი ხანგრძლივი ისტორიის მანძილზე ბოლნისის სიონი სასიცოცხლო სულიერ ცენტრს წარმოადგენდა. მიუხედავად შემოსევებისა და დროთა განმავლობაში პოტენციური დაზიანებისა, V საუკუნის ძირითადი სტრუქტურა საოცრად გადარჩა. დღეს ის ფუნქციონირებს როგორც მოქმედი საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია და ეროვნული მნიშვნელობის დაცული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლია.

• რელიგიური მნიშვნელობა: ისტორიულად მთავარი საეპისკოპოსო კათედრა, რომელიც ქრისტიანობის ადრეულ დამკვიდრებასთანაა დაკავშირებული.
• კულტურული მნიშვნელობა: უდიდესი ძეგლი მისი უძველესი ქართული წარწერების გამო, რომლებიც ქართული ანბანის უძველეს დათარიღებულ ნიმუშებს შორისაა.
• არქიტექტურული მნიშვნელობა: V საუკუნის სამნავიანი ბაზილიკის ღირშესანიშნავი მაგალითი, რომელიც გადამწყვეტია ქართული ხუროთმოძღვრების განვითარების გასაგებად.

პრაქტიკული ინფორმაცია ვიზიტორებისთვის

• მდებარეობა: სოფელი ბოლნისი, ბოლნისის მუნიციპალიტეტი, ქვემო ქართლის მხარე.
• სამუშაო საათები: როგორც მოქმედი ეკლესია, სავარაუდოდ ღიაა ყოველდღე, დღის საათებში (მაგ., 9:00/10:00-დან 17:00/18:00 საათამდე).
• შესვლის საფასური: როგორც წესი, შესვლა უფასოა. შემოწირულობები მისასალმებელია.
• ხელმისაწვდომობა: მდებარეობს სოფელში, სადაც მისვლა შესაძლებელია ქალაქ ბოლნისიდან ასფალტირებული გზებით.
• ჩაცმულობის წესები: სავალდებულოა სტანდარტული მართლმადიდებლური ჩაცმულობის კოდექსის დაცვა (ქალებისთვის – ქვედაბოლო და თავსაბურავი, მამაკაცებისთვის – გრძელი შარვალი).
• ფოტო/ვიდეო გადაღება: გარეთ ნებადართულია. შიგნით ფოტოგადაღება (განსაკუთრებით ელვაშუქით) შეიძლება შეიზღუდოს.
• ქცევა: შეინარჩუნეთ სიჩუმე და გამოიჩინეთ პატივისცემა მოქმედი სალოცავის მიმართ.