ახ.წ. 411–435: ქრისტიანობის დამცველი და ცეცხლის მტერი
მეფე არჩილი მირდატ IV-ის ძე იყო, მაგრამ მას თავისი მეამბოხე ბიძის, ფარსმანის სული ჰქონდა. 24-წლიანი მეფობის განმავლობაში არჩილი ისტორიას შემორჩა როგორც ქართული ქრისტიანობის მტკიცე დამცველი იმ დროს, როცა სპარსი სასანიანები მის აღმოფხვრას ცდილობდნენ. ის უბრალოდ ტახტზე არ მჯდარა; ის ომში დადიოდა.
მისი მეფობა განისაზღვრა მუდმივი, დამღლელი კონფლიქტით ირანელ მოგვებთან (ზოროასტრ ქურუმებთან), რომლებიც სამეფოში იპარებოდნენ. არჩილს ესმოდა, რომ თუ რწმენა დაეცემოდა, მას ერიც მიყვებოდა.
საქორწინო ალიანსი
არჩილმა იცოდა, რომ სპარსეთს მარტო ვერ ებრძოლებოდა. მან მზერა დასავლეთისკენ, ბერძნული (ბიზანტიური) სამყაროსკენ მიაპყრო. მან ცოლად შეირთო მარიამი, ბერძენი პრინცესა, რომელიც სავარაუდოდ რომის იმპერატორ იოვიანეს ნათესავი იყო. ეს მკაფიო პოლიტიკური განაცხადი იყო: იბერია ქრისტიანულ დასავლეთს ეკუთვნის.
დედოფალი მარიამი ძლიერი პარტნიორი იყო. მათ ერთად ააგეს ეკლესიები და მფარველობდნენ სამღვდელოებას. მატიანეები კონკრეტულად ახსენებენ არჩილის მიერ სტეფანწმინდის ეკლესიის (არა ცნობილი გერგეტის, არამედ უფრო ადრინდელი საძირკვლის) და კასპის რეგიონში სიმაგრეების აგებას.
ომი ცეცხლის წინააღმდეგ
სასანიანებს ეს ურჩობა არ მოეწონათ. მათ იბერიაში დამსჯელი რაზმები გამოგზავნეს, რომლებიც მოითხოვდნენ, რომ აჰურა მაზდას წმინდა ცეცხლისთვის ქრისტეს გვერდით ეცათ თაყვანი. არჩილი პირადად სარდლობდა თავის ჯარებს საზღვრისპირა შეტაკებებში. ის იცავდა არა მარტო მიწას, არამედ თავისი ხალხის სულს.
ის აქტიურად დევნიდა ცეცხლთაყვანისმცემლებს, რომლებიც მამამისის სუსტი მმართველობის დროს მცხეთაში დასახლდნენ, და აიძულებდა მათ ან წასულიყვნენ, ან გაქრისტიანებულიყვნენ. არჩილის მეფობამ დაამტკიცა, რომ ქართული მონარქია და ქართული ეკლესია განუყოფელი გახდა.
ტურისტული გზამკვლევი: რწმენის ფესვები
არჩილის მემკვიდრეობის სანახავად შიდა ქართლის რელიგიური ლანდშაფტი უნდა მოინახულოთ:
- კასპის რეგიონი: არჩილმა ეს ტერიტორია საგულდაგულოდ გაამაგრა. უძველესი ეკლესიებისა და თავდაცვითი კოშკების ნანგრევებს აქ ხშირად მე-5 საუკუნის საძირკველი აქვს. ეს იყო ფრონტის ხაზი სპარსული კულტურული ექსპანსიის წინააღმდეგ.
- სამთავისის ტაძარი: თუმცა ამჟამინდელი ტაძარი მე-11 საუკუნისაა, ეს ადგილი არჩილის დროს მნიშვნელოვანი რელიგიური ცენტრი იყო, სადაც პირველი ბაზილიკები შენდებოდა რეგიონის ქრისტიანული იდენტობის გასამყარებლად.
0 Comment